Sina Salim: Subsidies als springplank - niet als zwemvest

In de wereld van alternatieve eiwitten en kweekvlees zijn pilot plants – ook wel CMO’s – essentieel. Ze vormen de brug tussen innovatie en grootschalige productie. Maar voor veel Nederlandse pilot plants blijkt het lastig om zonder steun te overleven. Ze blijven vaak langdurig afhankelijk van subsidies, terwijl succesvolle voorbeelden uit het buitenland laten zien dat zelfstandigheid mogelijk is. Neem Bio Base Europe in België en Fraunhofer CBP in Duitsland. Beide CMO’s startten met overheidsgeld, maar draaien inmiddels grotendeels op eigen kracht dankzij slimme samenwerkingen en een scherpe focus op specialisatie. 

In Nederland zien we daarentegen vaak de neiging om grote eigen faciliteiten te bouwen, wat veel kapitaal vergt en langdurige subsidies noodzakelijk maakt. Nederlandse pilot plants kunnen juist profiteren van minder kapitaalintensieve oplossingen, zoals co-manufacturing en strategische samenwerkingen. Dit verlaagt de kosten en vergroot de flexibiliteit, precies wat nodig is om op te schalen in deze groeimarkt.

Een andere strategie is om zich te richten op nichemarkten binnen de alternatieve eiwitten, zoals plantaardige of precisie-fermentatie-gebaseerde zuivelalternatieven. Door zich te specialiseren en langetermijncontracten met grote voedingsbedrijven aan te gaan, kunnen Nederlandse CMO’s stabieler opereren zonder steeds terug te moeten vallen op subsidies.

Subsidies zijn zeker nuttig in de opstartfase, maar zodra commerciële contracten en investeerders in zicht zijn, wordt het tijd om zelf de broek op te houden. Het idee dat bedrijven, zelfs met venture capital, toch afhankelijk blijven van overheidssteun, voelt alsof ze elke kilometer van een marathon een zetje nodig hebben – en dat haalt de competitie en kracht eruit. 

Als Nederland een serieuze speler wil blijven in alternatieve eiwitten, moeten onze CMO’s leren zwemmen zonder permanent zwemvest. Tijd voor Nederlandse pilot plants om hun focus te verleggen naar duurzame commerciële modellen en minder te leunen op subsidies.

Sina Salim
Innovatiemakelaar en toezichthouder