Blinde vlekken in voedsel­vei­lig­heid voorkomen met audits

Voorkomen is beter dan genezen… Een open deur? Niet als het om voedselveiligheid gaat. “Tijdig de zaken goed op orde hebben, is écht makkelijker dan een recall moeten uitvoeren”, stelt Reinier Schouten van Schouten Advies. “De pijn van een recall gaat bovendien verder dan de extra directe kosten en reputatieschade. Helaas wordt dat nog vaak onderschat.”

“Voorkomen voelt voor bedrijven vaak als de moeilijkere optie. Maar de praktijk leert dat een recall uitvoeren altijd duurder is dan er een voorkomen.” Eigenaar van Schouten Advies Reinier Schouten, inmiddels de vijfde generatie aan het roer van het adviesbureau gericht op Quality, Health, Safety en Environment (QHSE) in de agri-food, heeft genoeg zaken voorbij zien komen, om uit ervaring te spreken. “Er wordt vaak te weinig rekening gehouden met de impact op medewerkers: “Mensen vallen uit, processen lopen vast. De gevolgen zijn veel groter dan alleen de kosten en reputatieschade.” 

Waar begint voedselveiligheid?

“Veiligheid, zowel arbo- als voedselveiligheid begint bij de leidinggevende”, aldus Reinier. “Die moet het goede voorbeeld geven én de juiste condities scheppen voor een veilige werkomgeving. Dát vormt de basis van kwaliteit leveren. Dit geldt trouwens ook voor onze eigen mensen. Iedereen heeft bij ons stop-werk-autorisatie: als je je werk niet veilig kan doen, dan mag/moet je stoppen met wat je doet en los je de onveilige situatie eerst op. Onze teamleiders zijn áltijd beschikbaar voor overleg daarover. We steunen onze collega's in dergelijke situaties.”

Consultants

De branche verandert continu, dus het belang van scholing en up-to-date blijven binnen de voedingsindustrie is groot, vindt Reinier. “Daarom draaien we onder meer bij sector- en schema-organisaties mee in technische commissies, en volgen onze consultants externe opleidingen, bijvoorbeeld tot lead auditor. Wij sturen ze pas op pad als ze ‘boven de materie’ kunnen staan en de kwaliteit leveren waar wij voor staan.

Om goed personeel te vinden, maken we gebruik van recruitmentbureaus, zoals DUPP. Dat is een fijne partner om mee samen te werken. Consultancy-mensen zijn een slag apart: ze combineren brede technische én inhoudelijke kennis met goede communicatieve vaardigheden. DUPP weet deze mensen voor ons te vinden.”

Audits: een leerkans

Schouten Advies ondersteunt ondernemers en bedrijven met het opzetten, implementeren, ontwikkelen en onderhouden van managementsystemen. Dat doen ze niet alleen met advies, maar ook door het geven van trainingen en te detacheren. Een belangrijk onderdeel van hun werk is daarbij het uitvoeren van audits. “Een interne audit doe je ofwel zelf, of besteed je uit aan een externe partij. Wij zijn zo’n externe partij,” legt Reinier uit. “Het grote verschil met de externe audit is dat wij er zijn voor het bedrijf. We kijken mee en adviseren hoe het gewenste niveau het best bereikt kan worden. De meerwaarde van een audit door een derde partij, is dat hij blinde vlekken zichtbaar maakt. Dat is een enorme leerkans!” 

“Waar we voor waken, is dat er tijdens de audit een standaardlijstje wordt afgewerkt”, vervolgt Reinier. “Als auditor móet je begrijpen wat er in een bedrijf gebeurt en waar de risico’s zitten. Maakt iedereen gebruik van het hygiënestation, worden de handen écht gewassen? Soms is er een lekkende transportband. Wat gebeurt daarmee? Is de ongediertebestrijding op orde? Heb je een recall-simulatie uitgevoerd? Doordat onze consultants bij veel bedrijven mogen meekijken, kunnen ze ook praktische oplossingen bieden bij het oplossen van deze zaken.”

Ontwikkelingen en uitdagingen

Een uitdaging waar veel food-bedrijven momenteel tegenaan lopen, is de nieuwe allergenenwetgeving, waar vanaf 01-01-2026 op wordt gehandhaafd. Reinier: “Het vraagt om een inhoudelijke beoordeling van producten door producenten. Bovendien zijn er nieuwe limietwaardes vastgesteld. Die waardes zijn niet voor alle Europese landen gelijk, wat bij exporterende bedrijven voor nóg meer hoofdbrekens zorgt. In samenwerking met ons zusterbedrijf, Nutrilab, begeleiden we bedrijven in het op orde krijgen van de etikettering.” 

Maar er zijn meer spannende ontwikkelingen, zo weet Reinier: “We krijgen steeds meer data beschikbaar, ook via ERP-systemen. De vraag is echter: wat doe je ermee? Inzicht en integratie van gegevens blijft een uitdaging, ook bij gebruik van AI-tools. Wat we verder zien is dat bedrijven die nieuwe activiteiten opzetten, onderschatten hoeveel tijd en effort er nodig is om compliant te worden, en hun interne processen aan te passen. Dat geldt ook voor nieuwe bedrijven. Dan is de businesscase rond, staan de klanten al klaar, maar moeten de werkzaamheden voor QA nog beginnen. Onze tip: betrek QA zo vroeg mogelijk in de planningsfase en/of bij nieuwbouw om de basisvoorwaarden te garanderen. Dat voorkomt op termijn veel problemen.” 

www.schoutenadvies.nl

Portretfoto: ©Arna Schoemans