Verpakkingen en etiketten onder de loep

Kort voor Kerst vorig jaar publiceerde de NVWA haar jaarplan 2019. De toezichthouder zet dit jaar vooral in op voedselveiligheid, misleiding en de juistheid van etikettering, met een focus op industriële bedrijven. De handhaving is gelijk stevig van start gegaan.

In haar Jaarplan geeft de NVWA aan dat ze zich richt ‘op voedselveiligheid bij industriële bedrijven die plantaardige, dierlijke (incl. vis) en samengestelde levensmiddelen produceren, importeren, verwerken, opslaan, distribueren en transporteren. Daarnaast richt het toezicht zich op misleiding en de juistheid van etikettering.’ Goed dus om in dit themanummer over verpakkingen stil te staan bij deze focus van de toezichthouder.

Wat zegt de wet?

De regels omtrent misleiding en de juistheid van etikettering zijn te vinden in de Voedselinformatieverordening (Verordening 1169/2011) en in het nationale Warenwetbesluit informatie levensmiddelen. Essentieel is dat voedselinformatie niet misleidend mag zijn ten aanzien van onder meer de aard en samenstelling van het levensmiddel. Uitgangspunt van de wetgever daarbij is het hoogste niveau te bereiken in de bescherming van de gezondheid van consumenten, en het waarborgen van hun recht op informatie. Ook op Europees niveau bestaat een systeem van normering en etikettering van voedselproducten, om de voedselveiligheid, het welzijn van dieren en het milieu te beschermen.

Handhaving en rechtspraak

Voedselveiligheid gaat hand in hand met een juiste etikettering op verpakkingen, en beide thema’s hebben een hoge prioriteit bij de NVWA in 2019. Ze lieten er geen gras over groeien: in een recent persbericht kopte het OM: ‘Boete voor eierhandelaar die fipronileieren heeft omgekat’. Onderzoek van de opsporingsdienst van de NVWA (NVWA-IOD) wees uit dat een eierenhandelaar uit Mijnsheerenland op grote schaal eieren van een vals herkomstnummer zou hebben voorzien. De werkelijke herkomst van de eieren was onduidelijk en een deel van de eieren had een te hoog fipronilgehalte. Het OM vindt dat ernstig vanwege de veiligheidsrisico’s. Op 6 februari jl. eiste het OM in de rechtbank Rotterdam een boete van € 30.000. In zaken zoals deze is het niet ongebruikelijk dat de NVWA het dossier overdraagt aan het OM.

In een andere zaak ging het om fraude met betrekking tot de ten-minste-houdbaar-tot-datum (tht-datum) van kaasproducten. In hoger beroep werd het verdachte bedrijf veroordeeld tot een geldboete van € 30.000 voor het op een misleidende wijze verlengen van de tht-datum op verschillende zuivelproducten, zonder enig voorafgaand (HACCP-) onderzoek aan deze zuivelproducten. Niet alleen werd de consument misleid, ook het vertrouwen dat deze moet kunnen stellen in de op het product weergegeven tht-datum, werd geschaad. Het veranderen van de tht-datum zonder toepassing van een deugdelijke procedure, kan bovendien een gezondheidsrisico met zich meebrengen, aldus de rechter.

Ook noemenswaardig is de rel in 2017 over de namen van vegetarische producten van de Vegetarische Slager. Op Twitter leidde dit tot trending topic #schnitzelgate. In het najaar van 2017 legde de NVWA zelfs een schriftelijke waarschuwing op naar aanleiding van de productnamen op de website van De Vegetarische Slager. Bij inspectie bleek dat er op de website producten zoals boterhamworst, filet americain, kipspiesjes, beefreepjes en kip-shoarma werden aangeboden zonder hierbij te vermelden dat het om vegetarische producten gaat terwijl ze erg leken op de echte vleesproducten. De NVWA moest zich wel publiekelijk nader verklaren, omdat de indruk werd gewekt dat de schriftelijke waarschuwing gegeven was voor de etikettering van producten van het bedrijf en niet om de presentatie op de website.

Biologische producten

Ook vermeldenswaardig is dat per 1 januari 2021 er een nieuwe EU-biowetgeving geldt:   Verordening 2018/848. Deze vervangt de huidige Verordening 834/2007 inzake de biologische productie en de etikettering van biologische producten. Een van de doelen van de nieuwe wet is het verbeteren van het controlesysteem door striktere voorzorgsmaatregelen en grondigere, op risico’s gebaseerde, controles van de toeleveringsketen. Biologische bedrijven zullen eenmaal per jaar ter plaatse worden gecontroleerd, of eenmaal per twee jaar als er de vorige drie jaar geen fraude is geconstateerd. Het is dus zaak je als biologisch bedrijf op deze nieuwe EU-biowetgeving voor te bereiden en de mogelijke impact ervan in kaart te brengen, vooral omdat biologische producten onderhevig zijn aan stringente EU-biowetgeving. Een landbouwproduct of voedingsmiddel mag namelijk alleen biologisch heten als het productieproces aan bepaalde wettelijke voorschriften voldoet én het bedrijf hiervoor door controleautoriteit Stichting Skal is gecertificeerd. Belangrijk om te weten is dat Skal en de NVWA samenwerken. Zo informeert Skal de NVWA over bedrijven gevestigd in Nederland die ten onrechte verwijzen naar de biologische productiemethode, niet Skal-geregistreerd zijn en dit weigeren te doen.    

www.dvan.nl

Beeld: Portretfoto; Nino Bruggers DVAN. Eieren: ©Jariryawat/Shutterstock.com