Trends in verpakken

Kleine verpakkingsmachines en het verpakken in kleine hoeveelheden zijn de belangrijkste trends van dit moment. Het verlengen van de houdbaarheid is al jaren actueel. Daarom worden verse producten in toenemende mate verpakt in skin-folie of micro-geperforeerde folie.

“De opkomst van streekproducten is voor ons een belangrijke trend”, zegt Marcel van den Berge, marketingmanager bij Multivac. “Multinationals worden steeds groter. Als tegenbeweging ontstaan er meer kleine productiebedrijven die bijvoorbeeld vlees, vis of kaas op ambachtelijke wijze produceren. Ze leveren vaak niet aan supermarkten, maar bijvoorbeeld aan versspecialisten. Dus we leveren de laatste jaren meer compacte machines, die flexibel zijn en eenvoudig te bedienen. Ook multinationals kiezen vaker voor een kleine verpakkingsmachine, die ze naast de grote machines plaatsen. Zo kunnen ze met kleine charges de markt verkennen en vervolgens de productie opschalen.”

‘Extra kosten wegen niet altijd op tegen de houdbaarheidswinst’

Skin-verpakking

Een tweede belangrijke trend is de skin-verpakking. “Engeland loopt qua trends vaak voor op Nederland en Europa”, vertelt Pierre Hagenaars, eigenaar van Het Packhuys. “Daar zie je dat vlees en vis al meer in skin-verpakkingen verkocht wordt. Ik verwacht dat die trend overwaait naar Europa. De producten worden zonder lucht verpakt, waardoor ze langer houdbaar zijn. En biefstuk kan in een skin-verpakking doorrijpen.” Van den Berge herkent die trend. “Een skin-verpakking geeft een mooie presentatie en heeft als voordeel dat er minder vocht uit de producten treedt. En tegenwoordig zijn onze folies beter rekbaar. We kunnen de folie dus beter rondom het product draperen, zonder plooien en bruggen. Daardoor zijn we ook in staat om hogere producten te verpakken.”

Opvallen

Mark Geerts, CEO bij het bedrijf PaperFoam (één van de drie genomineerden voor de Food Valley Award 2015) noemt onderscheid op het schap als belangrijke trend. Zij leveren biologisch afbreekbare verpakkingen van geschuimd materiaal, met een lage footprint. De verpakkingen zijn in elke vorm en elke kleur verkrijgbaar. “We leveren bijvoorbeeld PaperFoam-eierdozen, het is echt een ander materiaal dan plastic of karton. Daarmee valt een product op.” Geerts verwacht dat er meer vraag komt naar deze verpakkingen door de toename in online verkopen. “Onze verpakkingen zijn schokbestendig en kunnen in elke vorm gegoten worden. Fabrikanten kunnen vakken aanbrengen in de verpakking, zodat de componenten, ook tijdens het vervoer per post, op hun plek blijven.”

“Duurzaamheid is een belangrijke trend”, vertelt Geerts. “Maar PaperFoam heeft minder goede barrière-eigenschappen. Dus bij voeding moet je het vaak lamineren met een dun laagje plastic voor een goede barrière. We lamineren ook met composteerbare plastics.”

Biologisch afbreekbaar

Ook andere fabrikanten zien duurzaamheid als een belangrijke trend. Maar het probleem van biologisch afbreekbaar materiaal is, dat het niet goed bestendig is tegen vocht en zuurstof. Daardoor is het minder geschikt voor het verpakken van voeding. “Biologisch afbreekbare verpakkingen worden wel gebruikt”, zegt Hagenaars. “EkoPlaza gebruikt pulpschalen voor het verpakken van dagverse maaltijden. Maar dat is een uitzondering.” En soms is de combinatie de oplossing. “Fabrikanten kiezen soms voor een duurzaam bakje, bijvoorbeeld van karton, met een folie los erin”, vertelt Jan Wessemius, productmanager Specialities bij Oerlemans Plastics. “Consumenten zijn zich bewust van het belang van recyclen. Met deze combinatie kunnen ze het plastic en het karton na het gebruik scheiden.”

‘Voedselverspilling is een groter probleem dan het plastic-verbruik’

Voedselverspilling

Wessemius vertelt dat de visie op duurzaamheid verandert. “Voorheen werd plastic gezien als een boosdoener. Tegenwoordig produceren we dunnere folies met dezelfde barrière-eigenschappen. Dus per verpakking hebben we minder materiaal nodig. Bovendien zijn veel plastic verpakkingen recyclebaar.” Wessemius zegt dat de focus verschuift naar het voorkomen van voedselverspilling. “Voedselverspilling is een groter probleem dan het gebruik van plastic. Een folie om een komkommer zorgt ervoor dat deze tenminste zes dagen langer houdbaar is. Daardoor hoeft er minder weggegooid te worden. Het kweken van komkommers kost veel meer energie, dan het produceren van plastic.” Wessemius vertelt dat Nederlanders ongeveer 20% van een heel brood weggooien. “Eén snee brood dat weggegooid wordt, heeft dezelfde milieu-impact als vier plastic zakken voor een heel brood. Uit onderzoek blijkt dat mensen van een kwart brood slechts 10% weggooien. Dus het loont om producten in kleinere hoeveelheden te verpakken. Hetzelfde geldt voor koffiemelk dat vroeger altijd in een flesje zat. De melk wordt nauwelijks nog weggegooid als het verpakt wordt in kleine cupjes.”

Micro-geperforeerde folie

Zeker bij groente en fruit is voedselverspilling een belangrijk thema. Daarom worden deze producten steeds vaker verpakt in micro-geperforeerde folie, waardoor het langer houdbaar is. “Deze techniek is niet nieuw”, zegt Hagenaars. “Maar hij wordt vaker toegepast. We hebben pas nog zes machines geleverd voor het verpakken van zacht fruit met micro-geperforeerde folie. Voorheen werd zacht fruit altijd verpakt in bakjes met een deksel.” Groente en fruit heeft als eigenschap dat het ademt. Het heeft zuurstof nodig om te ademen en stoot CO2 uit. De micro-gaatjes in het folie zorgen ervoor dat het  product weinig frisse lucht krijgt. Daardoor ontstaat er in de verpakking een atmosfeer met weinig zuurstof en veel CO2. Dit brengt de producten in slaap, waardoor ze langer houdbaar zijn. “Het ene product ademt meer dan het andere”, vertelt Ivo Hendriks, commercieel directeur bij PerfoTec. “Dit is afhankelijk van het ras, de afkomst en het seizoen. Met een machine brengen we jaarrond in kaart hoeveel een product ademt. Zo bepalen we exact hoe groot de gaatjes moeten zijn om tot een ideale atmosfeer te komen. Deze fine-tuning zorgt voor een nog langere houdbaarheid.”

Stap verder

Er zijn micro-geperforeerde folies te koop. Het is ook mogelijk om de gaatjes tijdens het produceren in het folie aan te brengen. De gaatjes kunnen geperforeerd worden met een lasertechniek (bijvoorbeeld van PerfoTec) of met naalden met verschillende diameters (bijvoorbeeld van Multivac). Van den Berge zegt dat fabrikanten nog een stap verder kunnen gaan door de producten te verpakken met een gasmengsel. “Daardoor breng je de producten direct in een ideale atmosfeer. De micro-gaatjes hoeven deze atmosfeer alleen maar in stand te houden. Proeven tonen aan dat producten daardoor één of twee dagen langer houdbaar zijn. De meeste fabrikanten vinden die houdbaarheidswinst niet opwegen tegen de extra kosten. Daarom wordt daar vaak niet voor gekozen.”

Gasmengsel

Veel andere producten worden wel met gas verpakt. Hagenaars (Het Packhuys) ziet daar een ontwikkeling in. “Ook de betere slagers en visspecialisten kiezen er steeds vaker voor om hun maaltijden te verpakken, soms ook met gas. Houdbaarheid is voor hen niet het belangrijkste argument. Het gaat hen om het behoud van de kleur en de versheid.” Marcel de Grootte, manager sales van Westfalen Gassen Nederland, zegt dat het kiezen naar de ideale gassamenstelling maatwerk is. “Als trend zien we dat fabrikanten steeds meer ingrediënten aan hun producten toevoegen, zoals uitjes, peper en paprika. De houdbaarheid is altijd een wisselwerking tussen het product, het gas en de doorlaatbaarheid van de verpakking. We zoeken naar de ideale balans. Daarvoor werken we samen met de Hogeschool in Gent. De gassen die we gebruiken zijn altijd hetzelfde. Maar de combinatie van de hele samenstelling verschilt en is veelal maatwerk. Eén procent meer of minder zuurstof kan het verschil maken. En soms ontkom je er niet aan om de samenstelling van het product te wijzigen. Het weghalen van enkele combinaties van ingrediënten, zoals paprika of olijven, kan ervoor zorgen dat het hele product een langere houdbaarheid krijgt.”