Slim reinigen

Vanuit het oogpunt van voedselveiligheid en onder druk van de economische crisis, worden in foodbedrijven over het reinigingsproces serieuze afwegingen gemaakt. Hoe kun je kosten besparen, zonder de voedselveiligheid in gevaar te brengen? Wie vóór het starten van de productie goed nadenkt over de schoonmaak, kan hierin een slag maken. 

Reinigen is onlosmakelijk verbonden met voedselveilig produceren: dat wordt door steeds meer bedrijven onderkend. Ooit was het motto: ‘eerst produceren, dan schoonmaken’. Nu is dat doorgaans: eerst schoonmaken, dan produceren. Het reinigingsplan is niet meer zo vaak het sluitstuk op de productiebegroting. Productiebedrijven en schoonmaakbedrijven die zich hiervan bewust zijn én voldoende expertise in huis hebben om heldere en duidelijke randvoorwaarden te creëren, kunnen kwalitatief, operationeel en financieel het verschil maken: door de volgende slag te maken: door eerst na te denken over de aanpak van het schoonmaakproces. 

Schoonmaakplan

HACCP en FSSC22000 bieden de nodige handvaten voor een gedegen risicoanalyse waarmee voedselveiligheid gewaarborgd kan worden. Aangevuld met eisen vanuit AIB, IFS en BRC, ontstaat een pakket aan eisen waaraan het schoonmaakresultaat moet voldoen. In hoeverre bijvoorbeeld de aardappelontvangst bij een fritesfabriek zandvrij moet zijn na de schoonmaak, is meer een esthetische keuze. Toch is het een keuze waar in het schoonmaakplan rekening mee wordt gehouden. Een schoonmaakplan is een omschrijving van wat, waarom, wanneer en hoe wordt schoongemaakt, en wat het resultaat moet zijn. ‘Schoenmaker blijf bij je leest’ is wel degelijk van toepassing, want schoonmaken is een vak! Zelfs binnen de schoonmaak zijn er specialisaties: een schoonmaker van een darmwasserij van een varkensslachterij zal zich niet thuis voelen in een high-care verpakkingsruimte van droge melkpoeders. 

Optimale voorwaarden

Om de vraag te beantwoorden hóe op de juiste wijze vervuiling van een bepaald oppervlakte verwijderd moet worden, is kennis vereist van het productieproces gecombineerd met het toepassen van de ‘cirkel van Sinner’ (zie afbeelding). De vier elementen moeten met elkaar in evenwicht zijn: kracht, temperatuur, chemie en tijd. Er zijn veel factoren die van invloed zijn op dit evenwicht. Denk aan de stabiliteit van de drukverhogingspompen bij meerdere gebruikers, de hoogte van de druk, de mate en soort vervuiling, de beschikbare bedrijfstemperatuur en hoeveelheid reinigingswater, en aan de juiste chemiedosering. Al deze zaken moeten geborgd worden.

Mensen maken het verschil

Toch is hiermee een succesvolle reiniging en desinfectie niet gegarandeerd. Reinigen en desinfecteren van productielijnen is tijdrovend en gebeurt nog veelal handmatig; door mensen. Goed opgeleid en gemotiveerd personeel, in combinatie met de juiste (bege)leiding, maakt het verschil. De motivatie van schoonmakers wordt bovendien aanzienlijk verhoogd als zij betrokken worden bij het optimaliseren van het schoonmaakproces. Bijvoorbeeld doordat ze deelnemen aan verbeterprogramma’s en - teams. Door intensief samen te werken, zijn aanzienlijke kostenbesparingen te realiseren. En dat verlaagt de prijs van het eindproduct. 

Technische verbeterpunten

Goede resultaten worden ook behaald door omschakeling van reiniging en desinfectie met hoge druk naar midden druk. Voordelen zijn een sterke vermindering van aerosol (microbiologische) nabesmetting, schades en energie. Er zijn ook andere innovaties, zoals de relatief onbekende techniek droogijsstralen. Op het gebied van kwaliteitsborging en ‘het de mens makkelijker maken’, staat de techniek gelukkig niet stil. Reiniging en desinfectie van productieapparatuur wordt steeds vaker geautomatiseerd en slimme oplossingen maken schoonmaken in de food weer sexy.

Anders en beter

Reiniging en desinfectie is essentieel voor een voedselveilig product. Het ontwerp van de productielijn speelt een belangrijke rol. In de machinerichtlijn worden eisen gesteld aan de reinigbaarheid van een machine. Omwille van ruimte en geld worden er helaas vaak andere (lees: verkeerde) keuzes gemaakt: een machine wordt te dicht bij een andere lijn geplaatst, waardoor er niet genoeg ruimte is voor effectieve reiniging; er is verkeerd materiaal gebruikt, of onderdelen zijn onbereikbaar voor de schoonmaak. Een noodzakelijk hulpmiddel voor hygiënisch ontwerpen is de EHEDG-richtlijn. Met machines  gebouwd volgens deze richtlijn, kunnen aanzienlijke (schoonmaak)risico’s voorkomen worden. Een aanpassing achteraf aan een lijn kost relatief veel geld en levert weinig winst in schoonmaaktijd op. Al vanaf de tekentafel meedenken over de meest optimale schoonmaak loont wel. Een wellicht duurdere lijn verdient zich daarmee op termijn gegarandeerd terug; het levert niet alleen een stabieler schoonmaakbudget op, maar zeker ook een voedselveiliger product.  

Hago Food & Industry
Hago Food & Industry is als business unit van Hago dedicated ingericht rondom reiniging van industriële omgevingen. Hago Food & Industry combineert de kracht van een landelijke organisatie en sterke backoffice met 70 jaar specialistische kennis en ervaring in de voedingsmiddelenindustrie, de chemische industrie en hightech productieomgevingen. Zo zet Food & Industry dagelijks haar expertise in bij toonaangevende opdrachtgevers. Hago Food & industry maakt deel uit van Vebego, een op en top familiebedrijf dat vakmanschap van haar medewerkers hoog in het vaandel heeft staan. 
www.hagofoodandindustry.nl