Er is licht aan het eind van de pandemie­tunnel

Groei in het aantal vaccinaties en versoepeling van coronamaatregelen zorgden aan het begin van het tweede kwartaal van 2021 voor meer optimisme in de meeste branches van de voedingsindustrie. Dit blijkt uit een analyse van recente CBS-cijfers door onze redactie. 

De omzet van de voedingsmiddelenindustrie is in het eerste kwartaal van dit jaar vergeleken met het hetzelfde kwartaal vorig jaar met 3 procent gedaald. Vooral de export was met een omzetdaling van 4,5 procent in mineur. De binnenlandse omzet nam met 1,3 procent af. Het omzetherstel dat de sector in het derde en vierde kwartaal van 2020 voorzichtig liet zien - na de forse omzetdreun die de coronacrisis in het tweede kwartaal van 2020 uitdeelde (bijna 6 procent minder omzet)-, lijkt daarmee af te zwakken. 

Ontevredenheid over orderpositie

In geen enkele branche binnen de voedingsindustrie waren ondernemers begin tweede kwartaal per saldo tevreden over hun orderpositie. Vooral ondernemers in de visverwerking (-28,3 procent), slachterijen en vleeswarenfabrikanten (-27 procent) en in de spijsoliën- en -vettenindustrie (-24,6 procent) vonden hun orderpositie eerder te klein dan (te) groot.

Bron: CBS

Aantal bedrijven stijgt, weinig faillissementen

Toch is het aantal bedrijven in de voedingsindustrie van begin 2020 tot begin tweede kwartaal 2021 met 6,3 procent toegenomen: van 5.970 tot 6.345. In de zuivelindustrie ging het van 310 naar 330 bedrijven (+6,5 procent) en in de brood- en deegwarenindustrie van 3.260 naar 3.465 (+6,3 procent). In de visverwerkende industrie (145), spijsoliën- en -vettenindustrie (50) en de meelindustrie (110) bleef het aantal bedrijven in deze periode gelijk. 

Er werden in het eerste kwartaal van 2021 in de totale branche 295 bedrijven opgericht en 105 opgeheven. Koploper bij zowel de nieuwe oprichtingen (185) als de opheffingen (55) was de brood- en deegwarenindustrie. Bij de slachterijen en vleeswarenindustrie werden er in deze periode evenveel bedrijven opgericht als opgeheven (15). In totaal gingen er tot nu toe in de voedingsindustrie tijdens de coronaperiode 20 bedrijven failliet; 16 in 2020 en 4 in de eerste vier maanden van 2021. Meer dan de helft (11) van de faillissementen viel in de brood- en deegwarenindustrie.                                     

Personeelssterkte 

De meeste ondernemers in de voedingsindustrie gaan uit van een toename van personeel in het tweede kwartaal van 2021. Relatief de grootste stijging valt te voorzien in de groente- en fruitverwerkende industrie, waar per saldo 26,2 procent denkt meer personeel te gaan aannemen. Ook in de brood- en deegwarenindustrie is een ruim percentage van de ondernemers positief over personeelsuitbreiding (+16,4 procent). Alleen de meel- (met -34 procent) en visverwerkende industrie (-7,8 procent) verwachten personeelsafslanking voor deze periode. 

Bron: CBS

Vooruitzichten verbeteren 

Voor de totale voedingsindustrie hebben we gekeken naar de omzetverwachtingen voor het tweede kwartaal van 2021. Het gaat in deze cijfers om het percentage ondernemers dat omzetstijging verwacht minus het percentage ondernemers dat omzetdaling voorziet. Per saldo denkt 17,2 procent van de ondernemers dat de omzet in het tweede kwartaal zal toenemen. Dat is de hoogste score sinds het vierde kwartaal van 2019; toen ging 20,3 procent uit van stijgende omzetten.       

De groente-, fruitverwerkende industrie was het meest optimistisch gestemd: 46 procent van de ondernemers voorspelt hogere omzetten over het tweede ten opzichte van het eerste kwartaal. Eveneens flink positief daarover zijn de ondernemers in de spijsoliën- en -vettenindustrie (+10,5 procent); de zuivelindustrie (+19,3 procent); de meelindustrie (+13,4 procent) en de brood- en deegwarenindustrie (+20,8 procent). Minder optimistisch waren ondernemers in de slachterijen en de vleeswarenindustrie (+0,2 procent) en de diervoederindustrie (+1,5 procent). De visverwerkende industrie was de enige branche waar de pessimisten over de omzetontwikkeling de overhand hadden (-5,7 procent). 

Forse stijging afzetprijzen  

De afzetprijzen zijn tussen april 2020 en april 2021 flink gestegen; met 5 procent. In de eerste drie maanden van dit jaar liepen de prijzen in de voedingsindustrie al op van +0,1 procent in januari tot +2,8 procent in maart. De stevige prijsstijging in april komt vooral voor rekening van de spijsoliën- en vettenindustrie (+29,2 procent). Alleen bij de visverwerkers was een daling te zien; van 2,3 procent. De visverwerkende industrie verwacht niet dat het economisch klimaat voor hen zal verbeteren. In de brood- en deegwarenindustrie is dat wel anders; 15,5 procent van deze ondernemers gaat uit van een verbetering in het tweede kwartaal. De groente- en fruitverwerkende industrie spant de kroon. Per saldo gaat de helft van deze ondernemers uit van verbetering in deze periode. 

Hoofdbeeld: ©llaszlo/Shutterstock.com