Update: Vervoer gekoelde karkassen

In september 2014 besteedde Vakblad Voedingsindustrie aandacht aan onderzoek naar het vervoer van gedeeltelijk gekoelde karkassen. Dit in het licht van mogelijke aanpassing in de EU wetgeving. Tijd voor een update.

De Europese Commissie is op verzoek van de lidstaten verzocht de wetgeving (853/2004) aan te passen door vervoer van gedeeltelijk gekoelde karkassen (onder voorwaarden) mogelijk te maken. In januari gaven twee experts daarom een presentatie over de bevindingen van relevant onderzoek bij de Europese Commissie, Health and Consumers Directorate-General, Unit G4; Theo Verkleij van TNO, en Annemie Geeraerd van Katholieke Universiteit Leuven.

TNO

Met de presentatie van het door TNO ontwikkelde mathematisch model voor het vaststellen van de temperatuur–/ tijdprofiel van het koelen van karkassen, is aangetoond hoe het temperatuursverloop van karkassen verloopt vanaf slacht tot en met opslag in de koelcel dan wel tijdens vervoer. Theo legt uit: “Het model geeft aan op welk moment de gemiddelde temperatuur van het karkas 7°C is; het punt waarop volgens de wetgever 100 % van de benodigde energie aan het karkas onttrokken is. Het is vanaf dat punt al goed mogelijk om rund-, kalver- of varkenskarkassen te gaan vervoeren. Wanneer onder deze omstandigheden de omgevingstemperatuur van de karkassen beneden de 5°C blijft, blijft de voedselveiligheid op minimaal hetzelfde niveau als bij opslag in een koelcel. De groei van de  pathogene micro-organismen, zoals geïdentificeerd door de EFSA; namelijk Salmonella, VTEC, Cysticercus en Mycobacteria, maar ook Listeria monocytogenes,  Clostridium botulinum resp. perfringens en Staphylococcus aureus, zijn in kaart gebracht. Extra aandacht is besteed aan bederf veroorzakende micro-organismen zoals Pseudomonas. Bij alle berekeningen en situaties voor het vervoer van de karkassen met een gemiddelde temperatuur van 7°C, was de geïdentificeerde groei van micro-organismen minder tot hetzelfde ten opzichte van de huidige situatie.”

KU Leuven

Annemie Geeraerd van de KU Leuven gaf een presentatie van uitgevoerd onderzoek aan karkassen van Belgische Blauwe runderen, waarvan 70% van de warmte afgevoerd was. Theo Verkleij: “Ook hier is door de onderzoeker aangetoond dat het voedselveiligheidsrisico van op deze wijze vervoerde  karkassen niet groter geworden is. Een punt van aandacht in het onderzoek was de totale hoeveelheid restwarmte die nog aanwezig is bij deze karkassen. Mede door het hoge karkasgewicht van de Belgische Blauwe runderen is het KU Leuven niet gelukt de geladen vrachtauto op een temperatuur onder de 7°C te houden. Dit gaf in de vergadering aanleiding tot vragen van de aanwezige EC leden. Een temperatuurstijging is immers ongewenst. Gelukkig was er voorafgaand aan de vergadering een berekening gemaakt van het door koelen van de Belgische Blauwe runderen met behulp van het TNO model. Daaruit bleek dat ook zeer zware karkassen voldoen aan de in het model opgestelde fysische regels. Hiermee waren deze vragen beantwoord.”

Aanvullende vragen

Vanuit de EFSA kwam nog een aanvullende vraag; naar het risico op uitgroei van bederf veroorzakende micro-organismen. In de vergadering is toegelicht dat dit in het TNO rapport vermeld  en uitgezocht is: er is geen verhoogd risico. Op een tweede vraag, naar het gedrag van parasieten in vlees, kon geantwoord worden dat de afkoelcurve van karkassen die tot een kerntemperatuur van 7°C op het slachthuis gekoeld worden, niet anders is dan de afkoelcurve van karkassen die bij een gemiddelde temperatuur van 7°C al vervoerd worden -vermits de omgevingstemperatuur tijdens vervoer even laag is als tijdens opslag.

Hoe verder?

In een draft voorstel tot wijziging van de huidige wetgeving, is de conclusie van het TNO onderzoek overgenomen. Daarin is aangegeven onder welke voorwaarden gedeeltelijk gekoelde karkassen vervoerd mogen worden. Op 11 maart kwam er een nieuw verzoek van de  EC (Sante /G4/AC/hh (2015) waarin gevraagd wordt om aanvullend wetenschappelijk advies betreffende de groei van bederf veroorzakende micro-organismen. De EFSA heeft aangegeven uiterlijk 31 oktober 2015 met hun opinie te komen. Diverse onderzoeksorganisaties zijn bezig om deze data te verzamelen en als rapportage naar de EFSA te sturen.

Ontheffing

Momenteel mag vervoer van karkassen pas plaatsvinden als de maximale temperatuur op de warmste plek in het karkas 7°C of lager is, vat Theo Verkleij de stand van zaken samen. “In een aantal gevallen kan voor het vervoer van vlees, respectievelijk karkassen, via de NVWA ontheffing aangevraagd worden; dit moet onderbouwd zijn met onderzoek. Toepassingsgebied voor de ontheffing is uitsluitend Nederland. Na 31 oktober is bekend hoe de nieuwe situatie gaat worden; dan weten we vanaf welk moment karkassen verladen en (grensoverschrijdend) vervoerd mogen worden.”

www.tno.nl