Ultrazuinige nieuwe microzeef­tech­nologie

Wil je voedingsmiddelen zuiveren, of razendsnel verontreinigingen detecteren in water? Dan is microfiltratie ontzettend nuttig. Het Nederlandse bedrijf Aquamarijn ontwikkelde een nieuw type microzeef, 90 procent zuiniger dan conventionele zeven.

“De keramische microzeven die wij maken, bevatten extreem dunne membranen die deeltjes op microniveau uit vloeistoffen kunnen filteren,” vertelt Jacob Baggerman, Principal Scientist bij Aquamarijn. “Denk aan micro-organismen, zoals bacteriën, die voorkomen in onder andere water, zuivel of bloed. Dit soort ongewenste deeltjes komen niet door de kunstmatige poriën in onze membranen en blijven daardoor hangen in de zeef.” Twintig jaar geleden voerde het bedrijf al projecten uit met bedrijven als Grolsch en Friesland Coberco. “Zij maken gebruik van membranen, omdat je er grote hoeveelheden vloeistof mee kan behandelen. Het nadeel van conventionele  membranen is dat ze relatief dik zijn. Er moet continu een grote vloeistofdruk op de filters staan om voldoende doorstroming te garanderen. Dat is een erg energie-intensief proces. Microzeven kunnen wél bij lage druk heel snel heel veel vloeistof filteren en zijn dus minder energie-intensief. Ze slibben hierdoor helaas ook snel dicht. De uitdaging is om de zeven schoon te houden.”  

Roterende schijf stofzuigen

“Rond 2015 vonden we een oplossing voor de snelle vervuiling van microzeven”, vervolgt Jacob. “We deden toen een project met een Zwitsers bedrijf. Zij hadden al veel ervaring met roterende membranen. Dat beviel zo goed dat we er een joint venture mee oprichtten. Samen kwamen we tot een andere manier om de zeven schoon te houden.” In plaats van een stilstaande filter die met behulp van stroming schoon blijft, ontwikkelden de partners een draaiende filter; microzeven in een roterende schijf. “Op deze schijf staat een soort stofzuiger gericht”, zegt Jacob. “Bij elke omwenteling van de schijf zuigt die stofzuiger de membranen schoon. Het is een efficiënt systeem, dat maar weinig energie verbruikt in vergelijking met conventionele membraanfiltratie. Er is namelijk geen energie meer nodig om stromingsdruk te houden, alleen nog om de schijf te roteren. Per 1000 liter vloeistof zijn we daardoor van 39 naar 5 kilowatt per uur gegaan. Een besparing van bijna 90 procent.”

Investering lager krijgen

Om de toepassing van de nieuwe microzeeftechnologie van de grond te krijgen, kreeg Aquamarijn subsidie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Ook de samenwerking met het Institute for Sustainable Process Technology (ISPT) was bepalend voor het succes, aldus Jacob. “Dankzij hen kwamen we in contact met onze projectpartners DSM en NIZO. DSM hielp ons de technologie met een aantrekkelijke businesscase te demonstreren; medewerkers van NIZO maakten een rekenmodel waarin ze doorrekenden hoeveel energie- en geldbesparing mogelijk is als je deze technologie toepast in een organisatie.” Jacob en zijn team willen de nieuwe microzeef over enkele jaren op de markt brengen. “Onze technologie werkt en is opschaalbaar. We weten waar we ons op moeten focussen om de microzeef aantrekkelijker te maken. Bijvoorbeeld door de investering voor afnemers lager te krijgen. Subsidies van de overheid kunnen daarvoor een uitkomst zijn.”

Brede impact maken

“De energietransitie is niet onze eerste motivatie om aan deze technologie te werken”, geeft Jacob toe, “maar we zijn wel trots dat we kunnen bijdragen aan grootschalige energiebesparing. Dat we hiermee helpen de doelstellingen van het Klimaatakkoord te behalen, doet me wel iets. Wat ik helemáál mooi vind, is dat ons product – naast energiebesparing – ook andere maatschappelijke doelen dient. Bijvoorbeeld het doen van snelle microbiologische analyses, bloedanalyse op kankercellen en drijfgasvrije verstuiving van vloeistoffen. Het is fantastisch om ook dát soort impact te maken.”

www.rvo.nl

SUBSIDIES VOOR CO2-REDUCTIE 
In 2050 moet Nederland 95 procent minder CO2 uitstoten ten opzichte van 1990, staat in de klimaatdoelstellingen. In 2030 moet de afname al 49 procent zijn. Op basis van deze doelen stelt de overheid eisen aan industriële bedrijven en ondersteunt hen bij het voldoen aan die eisen – met kennis, netwerken en subsidies.

Via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) biedt de overheid de industrie diverse nieuwe subsidies aan. Uniek en eenmalig zijn de subsidies Demonstratie Energie- en Klimaatinvestering (DEI+): Circulaire Economie en de Versnelde Klimaatinvestering Industrie (VeKI). Deze subsidieregelingen dragen bij aan het versneld behalen van de CO2-reductie doelstellingen van 2030. In 2020 opent daarnaast een heel nieuw soort regeling, die innovatieve integrale oplossingen voor de industrie ondersteunt: de regeling Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI). Interesse? RVO.nl helpt je verder. Via haar subsidie- en financieringswijzer kom je direct te weten voor welke subsidie voor CO2-reductie jouw organisatie in aanmerking komt. Je ziet daar ook hoe je gebruik kunt maken van de kennis en het netwerk van RVO.nl.

www.rvo.nl

Versnelde Klimaatinvestering Industrie (VeKI)

Deze unieke subsidie is speciaal bedoeld om de terugverdientijd van CO2-reducerende investeringen te verkorten. De Rijksoverheid heeft voor deze unieke subsidie 28 miljoen euro vrijgegeven. 

Voorwaarden

Projecten moeten in elk geval draaien rond de thema’s ‘energie-efficiëntie’, ‘recycling’ of ‘hergebruik van afval’. Het moet gaan om investeringen in bewezen maatregelen, waarbij de terugverdientijd voor de investeringskosten langer dan vijf jaar is. En de toepassing van het project moet klaar zijn voor de markt. Dit betekent dat de toepassing tenminste drie keer bewezen moet zijn in vergelijkbare projecten in de Nederlandse industrie.

Aanvragen voor VeKI kun je bij RVO.nl indienen tot en met 30 juni 2020 (uiterlijk 17.00 uur).

Demonstratie Energie- en Klimaatinnovatie (DEI+): Circulaire Economie 

Deze unieke regeling is speciaal bedoeld om het duurzame gebruik van grondstoffen te stimuleren. De Rijksoverheid heeft voor deze subsidie 44 miljoen euro vrijgegeven. 

Voorwaarden

Projecten die in aanmerking komen voor deze regeling moeten hun einddatum op uiterlijk 31 december 2020 hebben. Deze projecten moeten inzetten op een hoogwaardiger of langer gebruik van grondstoffen. Bij die projecten moet sprake zijn van CO2-reductie. Denk bijvoorbeeld aan recycling en hergebruik van afval. Of het gebruik van biobased grondstoffen. DEI+: Circulaire Economie is onder andere bestemd voor de industrie, bedrijven in de energievoorziening, waterbedrijven en afvalbeheerders. Uw project komt hiervoor in aanmerking als u een nieuwe innovatieve techniek of een nieuw product wilt demonstreren. Voorstellen van het mkb zijn ook meer dan welkom. 

Aanvragen voor DEI+ Circulaire Economie kunt u nog indienen tot en met 22 september 2020 (uiterlijk 17.00 uur). Houd bij het aanvragen van de subsidie rekening met de omvang, looptijd en einddatum van uw project. 

Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI)

Deze unieke regeling is speciaal bedoeld om integrale oplossingen te ondersteunen die bijdragen aan de klimaatdoelen. De Rijksoverheid heeft voor deze subsidie 65 miljoen euro vrijgegeven, waarvan 17 miljoen euro specifiek voor industriële oplossingen. 

Voorwaarden

Projecten die in aanmerking komen voor de MOOI-regeling moeten een flinke financiële omvang hebben. De exacte grootte wordt nog bepaald. Daarnaast dient in het project duidelijk sprake te zijn van een integrale aanpak. Daarom moeten meerdere bedrijven uit de innovatieketen aangesloten zijn bij het project. Dit zijn bij voorkeur organisaties vanuit verschillende disciplines en consortia. Ook is het belangrijk dat aanvragers heldere mijlpalen in hun plan opstellen. Deze moeten SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) zijn, zodat de voortgang goed gevolgd kan worden.