Gepersona­li­seerde voeding en gezondheid

Je stapt met je collega's van Google het bedrijfsrestaurant in om te gaan lunchen en via je smartphone word je automatisch naar de counter geleid met de producten die voor jou persoonlijk die dag het gezondst zijn. Michiel Bakker, directeur Global Food Services Google, ziet dat in de toekomst wel gebeuren, vertelde hij een zaal vol voedingsvernieuwers tijdens een congres in Nederland eind vorig jaar.

The Quantified Self

Dat kan alleen als de medewerker informatie over zijn actuele gezondheid vastlegt en deelt en als Google weet welke voedingskeuze zijn gezondheid ondersteunt. De wens van de Nederlander Bakker, verantwoordelijk voor het eten en drinken van de ruim 53.000 medewerkers van het Amerikaanse internetbedrijf, sluit naadloos aan bij actuele consumententrends. De consument vindt gezondheid steeds belangrijker en het inzicht is gegroeid dat wat de gezonde keuze is, per persoon verschilt. Een recent onderzoek door het Weizmann Institute of Science in Israël bevestigde dat nog eens via verschillen in glucoseniveaus van 800 personen. Het onderzoek, gepubliceerd in Cell, toonde aan dat verschillende mensen verschillend reageren op hetzelfde voedingsmiddel.

Meet je zelf

Zowel veel consumenten, als voedingswetenschappers van nu geloven in gepersonaliseerde voeding. Consumenten willen weten en begrijpen hoe hun voeding, of ruimer, hoe hun levensstijl, bijdraagt aan hun doelen en gezondheid. Dat blijkt uit de groeiende inzet van nieuwe consumententechnologieën om gezond te blijven of te worden. Tot nu lag de nadruk sterk op afvallen en voldoende bewegen, maar het gebruik wordt breder. Dankzij mobiel internet is informatie overal beschikbaar en overal te delen. In apps kun je data over je consumptie registreren. Social media nodigen uit om kennis en ervaringen te delen. Met health tools meten consumenten zelf bijvoorbeeld hoe goed ze slapen, hoeveel calorieën ze verbruiken, de hoogte van hun bloeddruk en de mate van stress. Ze leggen hun conditie vast in exacte cijfers: the quantified self.

Een voorbeeld is de Eetmeter van het Voedingscentrum. Met die software kun je bijhouden of je volgens de Voedingsrichtlijnen eet. Het programma wordt door steeds meer mensen gebruikt. De Eetmeter is inmiddels 1,2 miljoen keer gedownload en heeft 700.000 gebruikers (2 keer of vaker ingelogd op account). Wie te veel zout eet, of te weinig vitamines binnenkrijgt, wordt daar door het systeem op gewezen. Op veler verzoek heeft het Voedingscentrum ook de Beweegmeter geïntroduceerd, waarmee je vast kunt leggen hoeveel je op een dag beweegt en daarmee hoeveel calorieën je hebt verbruikt. De Eetmeter is slechts één van de beschikbare programma's voor het vastleggen van wat en hoeveel je eet.

Persoonlijker gezondheidsadvies

Ook Albert Heijn begrijpt de consument op zoek naar de eigen gezonde keuze en wil het gezondheidsadvies persoonlijker maken. De supermarktketen geeft online voedingsadvies via de AH Community, heeft voedingscoaches in de winkel en onderzoekt of een persoonlijk gezondheidsadvies op basis van AH Bonuskaartgegevens mogelijk is, aldus een woordvoerster. Eerder al kondigde Sander van der Laan, toen ceo van AH, aan: "Moet je minder zout eten, dan signaleert je app in de toekomst wat je wel en niet zou moeten selecteren uit ons schap."

‘Dit is een uitgelezen kans voor de industrie om opnieuw waarde toe te voegen’

Verbetercyclus

Zo ver is het nog niet, maar dat duurt niet lang meer als het aan voedingswetenschapper Nard Clabbers van TNO ligt. Hij is betrokken bij het project Personalised Nutrition and Health, dat gesteund wordt door Topsector Agri&Food en waaraan naast TNO ook Wageningen Universiteit en bedrijven meedoen. Clabbers ziet een verbetercyclus voor de gezonde voedingskeuze voor zich. Die begint met de consumptie van de producten die aansluiten bij de behoefte en de levensstijl van de consument. Die houdt bij wat hij consumeert en brengt zijn lichamelijke conditie en welbevinden in kaart, met health tools en apps. Die gegevens worden verwerkt en gevoegd bij andere relevante data voor nieuwe wetenschappelijke inzichten (big data en modellering). In de volgende stap kiest de consument hoe en op welk moment hij wetenschappelijk gefundeerd advies krijgt over dieet en levensstijl. Dat zou, even terug naar het Google-voorbeeld, kunnen zijn op het moment dat hij gaat lunchen in het bedrijfsrestaurant. Op basis van advies in de vorm die bij hem past, kan hij ook besluiten zijn levensstijl aan te passen. In de volgende stap van de cyclus koopt hij de voeding die bij zijn behoeften passen. Eventueel zijn dat na advies en meetresultaten nog niet eerder herkende behoeften. "Wij willen bereiken dat mensen de gezonde keuze willen en kúnnen maken. 2% van de mensen eet volgens de voedingsrichtlijnen. Wij willen weten: hoe krijg je mensen zo ver dat ze meer volgens de richtlijnen gaan leven," aldus Clabbers.

Andere levensstijl

Het project combineert voedingswetenschap en gedragswetenschap, want voor een gezonder dieet is vaak ander gedrag nodig. Gezondheid is in zijn model geen belofte voor de toekomst. De consument stelt zelf vast of hij met of zonder bepaalde producten zich beter voelt, een betere conditie heeft dan met andere. De feedback is er snel en daarmee wordt de motivatie voor een bepaalde levensstijl ondersteund. De consument weet waar hij het voor doet. Voeding en gezondheid staat ook volop in de aandacht door de stijgende kosten van de gezondheidszorg en de noodzaak daar iets aan te doen. "Voordat iemand echt diabetes krijgt, is er een lange periode aan voorafgegaan waarin signalen op het groeiende risico wijzen. Door een intensieve begeleiding kan in een aantal gevallen de ontwikkeling van de ziekte worden gestuit. Dat vraagt wel een andere levensstijl."

Foodprinter

Fabrikanten en supermarkten spelen al langer in op de groeiende aandacht voor de gezondheid en moeten nu ook de slag maken naar de gepersonaliseerde voeding. "Innovatie in deze hoek biedt kansen en ik denk dat fabrikanten en retailers het vooral moeten zoeken in nieuwe services. De bestaande producten bieden voldoende keuze voor een gezond dieet. In de supermarkt zijn 30.000 producten te koop en het is zaak om de winkelende consument te adviseren welke daarvan voor hem, op dat moment gezond zijn. Ook zullen er kansen zijn voor het ontwikkelen van productlijnen voor specifieke doelgroepen." Daarnaast denkt hij aan de inzet van de foodprinter: "een logische combinatie met gepersonaliseerde voeding. Je weet wat je nodig hebt."

Waarde toevoegen

Voor de Federatie Nederlandse LevensmiddelenIndustrie staat gepersonaliseerde voeding en gezondheid nog in de kinderschoenen en ver van de fabrikant. Dirk Mulder, sector manager Food & Retail van ING, is het daar niet mee eens. Hij werkte mee aan een recent rapport van de bank: ‘Food een gezonde toekomst’. Hij ziet gepersonaliseerde voeding en gezondheid als "een uitgelezen kans voor de industrie om opnieuw waarde toe te voegen in een keten waarin de focus op prijs ligt en er nog altijd te veel aanbod is. Waar bovendien de consument nogal eens met wantrouwen naar kijkt. Als vanuit de industrie het geven van gepersonaliseerde voedingsadviezen wordt aangejaagd, gaat het over gezondheid en niet uitsluitend over prijs, en toont de industrie zich betrokken bij de gezondheid van de consument. Die wordt ouder, hoger opgeleid en heeft meer over voor producten en concepten die hem langer gezond houden."

Omgaan met data

Het doel van het project Personal Nutrition and Health is niet bescheiden: een maatschappij waarin elk individu kan en zal kiezen voor een gezond dieet. Op een aantal vragen zal dan nog wel een antwoord moeten komen. Een daarvan is de omgang met de data. "Je kunt de data gebruiken die je zelf hebt verzameld, maar daar zouden ook de data bij kunnen die bijvoorbeeld je huisarts eerder al heeft vastgelegd, of die uit andere onderzoeken komen. En dan is de vraag: aan wie vertrouw je je data toe zodat ze benut kunnen worden? Op dat gebied moet er nog veel geregeld worden." Zijn project gaat in april van start, als de partners hun handtekeningen onder het projectplan hebben gezet.