Voedsel­keten kwetsbaar door schimmel­toxines

Door de opwarming van het klimaat neemt de blootstelling aan schadelijke mycotoxines toe. Dat blijkt uit een briefing van het Europees Milieuagentschap (EEA). Deze toxines, geproduceerd door schimmels op onder meer granen en maïs, vormen een risico voor mens en dier — en dus voor de gehele voedselketen.

Risico's voor gezondheid en keten

Mycotoxines kunnen hormonen verstoren, het immuunsysteem verzwakken en schade veroorzaken aan lever en nieren. Ook zijn ze kankerverwekkend. De toxine deoxynivalenol (DON), die vaak voorkomt in tarwe, maïs en gerst, wordt door 14% van de Europese volwassenen in schadelijke hoeveelheden binnengekregen, aldus het biomonitoringsproject HBM4EU.

Kwetsbare groepen zijn vooral jonge kinderen, zwangere vrouwen en mensen die werken in de landbouw- of voedselverwerkende sector. Mycotoxines zijn lastig te detecteren; ze zijn geurloos, smaakloos en blijven vaak aanwezig na wassen of koken. Ook via drinkwater, huidcontact of inademing kunnen mensen worden blootgesteld.

Klimaatverandering als aanjager

Volgens het EEA zorgen hogere temperaturen en meer vocht voor een toename van schimmelgroei. Extreme weersomstandigheden, zoals langdurige droogte of hevige regen, maken gewassen bovendien gevoeliger voor infectie. Dit kan leiden tot hogere besmettingsgraad, lagere opbrengsten en economische schade.

Daarnaast stijgt het gebruik van fungiciden, wat op termijn kan bijdragen aan resistente schimmelsoorten — met gezondheidsrisico’s voor mensen als gevolg.

Europese aanpak via One Health

De EU pleit voor een integrale benadering waarin mens, dier en milieu samenhangend worden bekeken. Denk aan betere monitoring, resistente gewasrassen, biologische bestrijding en verbeterde landbouwpraktijken zoals vruchtwisseling en bodemregeneratie. Ook voorspellende modellen kunnen helpen om risico’s tijdig in kaart te brengen.

Eea.europa.eu