Er zijn vele uitdagingen in de foodketen. Online rukt op, schakels verdwijnen, de retail staat op zijn kop. De zaal zit vol beslissers van foodproducerende bedrijven, zij aan zij met enkele retailers. De oren zijn gespitst, de zintuigen staan op scherp: Waar gaat het naartoe, en welke koers gaan we varen?
De wereld verandert, dat is wel duidelijk. “Morgen werkt het niet meer zoals het gisteren functioneerde. En na vandaag is iedereen ervan doordrongen dat de toekomst gisteren begonnen is.” Zo opent Gerrit Grievink, directeur van Focusplaza de drukbezochte bijeenkomst georganiseerd door FoodindustrieExperts: een samenwerkingsverband van vijf gedreven partners met elk een eigen specialisme op het gebied van wegen, bedrijfsnetwerken, verwerken, verpakken, transport(planning), software, automatisering en communicatie. De gezamenlijke focus ligt op het optimaliseren van bedrijfsprocessen binnen de (vers) foodbranche met als doel een totaaloplossing voor de klant te kunnen bieden. Een jaarlijks kennisevent is een wezenlijk onderdeel van deze totaaloplossing.
Gerrit Grievink vraagt nadrukkelijk om interactie met de zaal. “Het ene moment ben ik leraar, het andere de leerling,” vertelt hij. “Juist in de wandelgangen leer ik veel; ook van jullie.” Zijn ‘wandelgangen’ zijn nauwelijks begrensd door muren, want wandelen doet hij bij voorkeur buiten de gebaande paden. Gerrit reist de hele wereld over en koerst ook graag met mensen uit de hele wereld door eigen land: “Wanneer je door de ogen van een buitenlander kijkt naar wat voor jou heel gewoon is, zie je altijd weer nieuwe dingen!” Zijn tip: “Ga eens een week naar China. Ontdek wat ‘new retailing’ is, ervaar de opmars van onbemande technieken. Want je kunt er wel over lezen of naar luisteren, maar daarmee bereik je nooit de impact van het zélf beleven.” En dat geldt natuurlijk voor íeder verhaal dat je met een ander wil delen. “Tell me and I will forget. Show me and I may remember. Involve me and I will understand.”
“De disruptie van de retail is in volle gang”, zegt Gerrit. “De supermarkt was altijd ‘een effectieve logistieke operatie waarbij de consument de goedkoopste loonkracht was: de orderpicker die ook de financiële afhandeling en de logistiek van schap naar huis regelt. Dat concept is met de bezorgservice aan het verdwijnen. Voor de consument is het gemakkelijk, maar het systeem schuurt, kraakt en piept. Supermarkten die kiezen voor thuisbezorging zijn bereid om de forse investeringen voor lief te nemen. Ze werken keihard om het logistieke apparaat op orde te krijgen, de trein rolt, maar het is nog nergens winstgevend. Het verdienmodel zit in de beschikbaarheid van data, maar zover is het nog niet. Ik heb geen idee welke kant dit opgaat. Albert Heijn is bezig met een onbemande pilotwinkel in Zaandam, en ook Delhaize experimenteert ermee. Kijken we naar China, dan doen ze dit al sinds 2015. Zij hebben al vier jaar ervaring en zijn technieken aan het doorontwikkelen die bij ons nog in de kinderschoenen staan. Straks, als 5G er komt, staat de wereld helemaal op zijn kop. Dan is het niet meer ‘mobile first’, maar ‘mobile only’. Wie op de mobiel niet zicht- en vindbaar is, is out-of-business.”
Wie praat over de veranderingen in de maatschappij en in de retail, kan niet om ‘de Millennial’ heen, vervolgt Gerrit. “Het is de generatie geboren tussen 1981 en 2000, volgend op de generatie X (geboren tussen 1961 en 1981). Ze zijn nu dus 30-40 jaar en in veel bedrijven de beslissers en beïnvloeders. Ze doen dat wel ánders dan voorgaande generaties. Je merkt dat bijvoorbeeld in de argumentatie en in verkoopgesprekken. People, planet en profit zijn voor hen belangrijk, maar nog belangrijker is de p van purpose. Het moet een doel hebben, ze willen zingeving: ‘Wat laat ik met mijn product achter voor de volgende generatie? ‘Wat is het verhaal achter het product? Waar komt het vandaan? KLOPT het verhaal wel dat ze mij vertellen, dat ikzelf vertel?’ Kon je vroeger nog zeggen ‘dat vertel ik lekker niet’, dan kwam niemand het te weten. Nu zijn er internet en blockchain en talloze andere middelen en manieren om de waarheid te achterhalen. Producenten liggen onder een vergrootglas. Je kunt boze berichtgeving op social media beter voor zijn. Wees transparant. Laat zien wat je doet. Anders blijft het bij knipogen in het donker.”
Foto: Gerrit Grievink (Focusplaza)
Wie denkt dat hij er is als hij de Millennial kent en voor zich gewonnen heeft, heeft het mis. Want voor de daaropvolgende generatie is ook ‘purpose’ niet genoeg. “Generatie Z heeft het ook over de ‘licence to deliver’. Alles wat je doet en zegt moet ingebed zijn in de cultuur van het bedrijf. Ben je daarop voorbereid? Speel je daar al op in? Vanaf volgend jaar komt generatie Z jouw bedrijf inwandelen. Zij komen niet van de maan of van Venus, maar van verre onontdekte sterren. Ze zoeken anders naar informatie, lezen minder, en zijn op andere wijze bezig met voeding, met trends, social media en geld verdienen, ze willen ‘mentaal gemak’ dat tijdbesparing en versimpeling biedt, gedoe voorkomt, stress vermindert en gezond bereikbaar maakt. Verdiep je daarin! Vraag jezelf af wat dat voor jouw business betekent en hoe je erop kan inspelen.” Hij geeft enkele praktische voorbeelden waar de vijf elementen van ‘mentaal gemak’ in terug te vinden zijn, zoals het concept van de pakketten in de supermarkt gevuld met alle ingrediënten, inclusief het recept, om bijvoorbeeld pompoensoep, erwtensoep of hete bliksem te maken.
Gerrit heeft nóg een interessant rijtje dat kan helpen om de boel op de rit te houden, naast de eerdergenoemde 4 P’s en de 5 elementen van mentaal gemak. Het zijn de 7 G’s; van genieten, gezond, gemak, gastheerschap, goed verhaal, goedkoop en geweten. “Nadenken over hoe jij deze 7 punten in jouw bedrijf oppakt, dwingt je om ‘out of the box’ te denken. Kijk naar je positie in de markt, maar niet te veel naar elkaar. Ga uit van je eigen kracht. Stel jezelf daarbij de vraag ‘Wat gaat mijn relatie of klant morgen missen als ik er níet meer ben?’ Als je hierop geen helder antwoord hebt, dan ben je feitelijk overbodig”, stelt hij. “Om de p van purpose en de licence to deliver te behouden, is het essentieel te weten wat jou onmisbaar, onderscheidend en niet kopieerbaar maakt. Dát is jouw toegevoegde waarde, het bestaansrecht van jouw product en/of onderneming. Nieuw is dat dit je niet meer alleen lukt: samenwerken wordt steeds belangrijker. Dus zoek naar co-creatie met partners die anders zijn. Vul elkaar aan.”
Foto: Rutger van den Bout (Hoogvliet BV)
Rutger van den Bout, commercieel directeur Hoogvliet BV, haakt met zijn verhaal in op het belang van de onderscheidende factor. Hoogvliet profileert zich als innovatief. “Destijds kwamen we als eerste met de pionierende elektronische schapkaartjes, en recent introduceerden we de ‘coole-tas’ waarin producten 24 uur koel en vers blijven. Zes jaar geleden begonnen we als 2e supermarktketen in Nederland met een online bestelservice. Geld verdienen is lastig online”, geeft Rutger aan.
Om innovatief en onderscheidend te blijven, timmert de keten flink aan de weg. Letterlijk ook; in januari 2020 opende Hoogvliet een nieuw distributiecentrum in Bleiswijk van 72.000 m2, waarmee 150 supermarkten -ruim twee keer zoveel als nu- beleverd kunnen worden. Zowel droge kruidenierswaren als vers, AGF en diepvriesartikelen worden er grotendeels geautomatiseerd verwerkt tot zendingen naar de winkels van Hoogvliet. Ook de verwerking van retouremballage zal via dit DC gaan plaatsvinden. De centrale slagerij van Hoogvliet maakt onderdeel uit van de nieuwbouw. De eigen bakkerij is al in Bleiswijk gevestigd. “We investeren in robotisering en in data, maar zeker ook in ons personeel. Zo hebben we een eigen erkend opleidingshuis waar uiteenlopende mbo- en hbo-opleidingen worden aangeboden. Naast talenten-opleidingsprogramma’s bieden we ook diverse trainingen aan. Medewerkers met ambitie kunnen zich optimaal ontwikkelen, bijvoorbeeld op het gebied van leidinggeven of vakkennis.”
Ook de huisstijl is vernieuwd. Zowel de groente- als slijterijafdelingen in de diverse winkels ondergaan de komende tijd een complete metamorfose, en de versafdelingen worden uitgerust met digitale posterborden. “Met de nieuwe huisstijl willen we nog meer het verhaal achter de winkels en het assortiment vertellen”, vertelt Rutger. “Bijvoorbeeld over ons merk ‘Streek’ (voorheen ‘Groene Hart) waarvoor de klant zelfs wel iets meer wil betalen. Dat gaan we de komende tijd verder uitbouwen.”
Hij zegt het essentieel te vinden om duidelijk te kunnen benoemen wie je primaire doelgroep is. “Voor ons zijn dat gezinnen met kinderen. De Millennial dus. Secundaire doelgroepen zijn eenpersoonshuishoudens en mensen waarvan de kinderen uitgevlogen zijn; de ouders van de primaire doelgroep. Bijzonder vind ik dat voor zowel de primaire als secundaire doelgroepen de papieren folder met aanbiedingen nog steeds een grote rol speelt bij de oriëntatie, en dat de stenen supermarkt een belangrijk lokale buurtfunctie heeft. Misschien heeft dat te maken met het feit dat Hoogvliet nadrukkelijk geen ‘fullservice’ supermarkt is. We zijn een service discounter, bewezen de goedkoopste.”
Hoewel het gebruik van de app significant toeneemt, bestellen de klanten van Hoogvliet lang niet alle weken online. “Zeker niet als het gaat om vers gaat”, zegt Rutger. “Ze kiezen een biefstukje gewoon niet van een plaatje. Verse producten wil men zélf ter plekke kunnen keuren. Innovatief zijn en blijven is niet altijd gemakkelijk. Lang niet alles wat we bedenken, werkt of is winstgevend. Je moet continu blijven proberen. Het is soms vallen, opstaan en weer doorgaan met wat anders.”
Foto: Jack Peters (Alibaba Group)
Een paar keer kwam het land al ter sprake: China. Want dáár gebeurt het, daar vinden de grote veranderingen plaats in de retail en e-commerce. Jack Peters, Business, development director van de Alibaba Group, en zijn collega Joop Geelen, senior Sourcing manager Fresh, vertellen erover. Het is een indrukwekkend verhaal over de explosieve groei van Alibaba. Hoe heel de wereld ontsloten wordt en je met het grootste gemak vanuit Noord China een Louis Vuitton tas uit Frankrijk kunt bestellen. Onlangs, op Singles Day, werden alle records weer verbroken. Vorig jaar verkocht Alibaba op deze dag wereldwijd voor 31 miljard dollar aan goederen, dit jaar was dat voor ruim 38 miljard dollar. Jack Peters, trots: “En wij faciliteren dat”.
Op de slide waarop het Alibaba ecosysteem schematisch staat weergegeven, scannen we de namen van de talloze businessunits: Alimama.com, Alibaba Cloud, Ali-express, Ali-pictures, Yuno, Taobao.com, fresh hippo (hema) en veel meer. Alles is met elkaar verbonden. “Dit is fundamenteel anders dan Amazon,” vertelt Jack. “Bij Alibaba is alles in één hand: van de logistiek tot het entertainmentkanaal; van de social media tot en met de betaalapp Ali-pay.
Ook Jack praat over ‘Generatie Z’. “Het is een generatie die niet meer naar de radio luistert en televisie kijkt, die nauwelijks kranten leest of folders bekijkt, maar heel goed via social media te bereiken is. Ze luisteren liever naar een key-influencer. Als je ze fan weet te maken van jouw product of winkel, krijg je ze in beweging. Dan komen ze wél naar je winkel, of bestellen ze bij je; via hun smartphone.” Mobile groeit explosief in China. Veel consumenten gaan rechtstreeks via een app naar een verkooppunt zonder ooit de website te bezoeken: ze bestellen met een vingerklik, betalen via gezichtsherkenning, en zelfs de Starbucks-koffie wordt thuisbezorgd. Via QR-codes is alles transparant te maken. “Je scant de code en ziet gelijk in welke fabriek jouw trui wordt gemaakt, van welke boerderij het varken komt waar je het vlees van eet, welke vergunningen of voedselveiligheidscertificaten zijn afgegeven.”
Foto: Joop Geelen (Alibaba Group)
De consumentenvraag van China is groot. Om aan die enorme vraag te voldoen, is Alibaba een grote inkoper van vers uit Europa en Noord-Afrika. “We kopen enorme hoeveelheden zeevis in Noorwegen, vlees in Nederland en Duitsland, en peren in Nederland,” vertelt Joop Geelen. Ook hier speelt herkomst een belangrijke rol. De certificaten moeten kloppen. “Ze willen precies weten waar hun producten vandaan komen. Welk schip ving deze vis, wie was de kapitein? Deze kant gaat het op.”
De boodschap van de twee mannen, die in 20 minuten in een razend tempo door het Alibaba-netwerk racen, is licht alarmerend. China is een groeimarkt, zeker als je je realiseert dat 82 procent van de retailtransacties nog steeds offline plaatsvindt. Ze zijn in veel opzichten veel verder dan wij in Europa, met talloze vernieuwende ontwikkelingen, zowel on- als offline: met productontwikkeling, nieuwe smaken, verregaande robotisering en digitalisering. En het gaat ook nog eens waanzinnig rap voorwaarts. Nu nog worden veel van de producten die de Chinezen consumeren ingevoerd; en dat gaat om enorme volumes. De volgende stap is dat men in China zelf gaat produceren. Denk aan landbased salmonfarming. Met nieuw ontwikkelde technologieën is de waterkwaliteit al heel goed te controleren.
Niet alleen geïnspireerd worden door sprekers uit de retail, ook het netwerken met collega- DGA's/beslissers van foodproducerende bedrijven is een belangrijk onderdeel van dit event. En hoe kan dat beter dan onder het genot van lekker eten, tijdens een tot in de puntjes verzorgd lopen buffet? De avond werd afgesloten met een wervelende presentatie van Erben Wennemars die openhartig vertelt over zijn carrière; letterlijk én figuurlijk een verhaal over vallen, opstaan, doorgaan en niet opgeven. Hij neemt ons mee op de reis van zijn persoonlijke ontwikkeling, waarin de passie voor schaatsen en altijd willen winnen een rode draad vormde. Zijn bespiegelingen over het belang van intrinsieke motivatie, grenzen durven te verleggen en niet altijd aardig gevonden willen worden, zetten de zaal aan het denken. Het zijn immers thema’s die naadloos aansluiten bij de uitdagingen van ondernemerschap. Bij de afsluitende borrel wordt er nog druk over nagepraat. Zorg dat jij er de volgende keer ook bij bent!
Bron: © Foodindustrie Experts
Vakblad Voedingsindustrie is mede mogelijk gemaakt door:
© COPYRIGHT 2024 VOEDINGSINDUSTRIE | ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN
Powered by Wallbrink Crossmedia © 2024
