Innovatie en nieuwe inzichten

Deze zomer vond de 63ste editie plaats van het International Congress of Meat Science and Technology (ICoMST). In Cork Ierland verzamelden zich maar liefst 554 deelnemers uit 65 landen. Met 64 lezingen en meer dan 450 posters blijkt de behoefte om kennis en voortgang in onderzoek met elkaar te delen, bijzonder groot. Theo Verkleij (TNO) geeft een weergave van de meest innovatieve en vernieuwende inzichten. 

Origin Green

Padraig Brennan (Bord BIA, Ierland) gaf in een overzicht aan hoe de Ierse rundvleesindustrie sinds 2012 voortgang geboekt heeft met het concept Origin Green. Dit is het enige duurzaamheidsprogramma ter wereld dat op nationale schaal actief is. In het programma zijn de regering, de private sector en (via de Ierse levensmiddelenorganisatie Bord Bia) de voedselproducenten verenigd. Ierse boeren en producenten kunnen meetbare, duurzame doelstellingen vaststellen en behalen. De doelen zijn gericht op het terugdringen van milieueffecten van de productie, het effectiever bijdragen aan lokale gemeenschappen en het beschermen van natuurlijke hulpbronnen. Dit wordt gerealiseerd door alle primaire bedrijven regelmatig te auditten. Origin Green wordt nu buiten Ierland ook ingezet als voorbeeld om de primaire sector duurzamer te maken. 

Slachtlijn van de toekomst

Ove Alvseike (Animalia, Noorwegen) gaf een lezing over het innovatieve Meat Factory Cell; een concept voor ‘de slachtlijn van de toekomst’. Bij aanvang van zijn verhaal vroeg Ove aan het publiek wie er allemaal graag in een cabriolet zou willen rijden. Gelijk gingen er nogal wat handen omhoog, totdat Ove zijn vraag afmaakte: wie wil er rijden in cabriolet… in de Sahara? Dat veranderde de zaak natuurlijk. Zijn boodschap: “Verlaat de gebaande paden en kijk met een open blik naar nieuwe ontwikkelingen.”
Met een animatiefilmpje illustreerde hij vervolgens een ander slachtproces van het varken, gebaseerd op diverse gestationeerde cellen in plaats van een doorlopende slachtlijn. De cellen waren in het filmpje zodanig georganiseerd dat het karkas van buiten naar binnen machinaal opgesplitst wordt. Het karkas wordt vóór verwijdering van het maagdarmpakket, al in technische delen verdeeld. De liggende positie van het karkas reduceert het risico op contaminatie bij het wegnemen van het maag-darmpakket. Om cold shortening te voorkomen, worden de verschillende technische delen, afhankelijk van hun omvang, in stappen gekoeld. 

Helaas kwam het investeringsvraagstuk in deze lezing niet aan de orde, maar het principe staat mij wel aan: het lijkt sterk op omgekeerd slachten, een concept waar ik al langere tijd over nadenk. Voordat men het maagdarmpakket uit het karkas verwijdert, wordt het karkas omgedraaid en aan de voorpoten opgehangen. Het leeghalen zal dan geen besmetting meer veroorzaken op het karkas. 

Automatiseren

Clyde Campbell (Scott Automation, Australië) liet met een serie filmpjes zien hoe ver zij zijn met het automatiseren van de slachtlijn. Om individuele karkassen voorafgaand aan het geautomatiseerd uitsnijden te detecteren, wordt de scanningstechniek Dual Energy Xray Adsorpionmetry (Dexa) ingezet. Voordelen zijn een hoger rendement, minder menskracht, en een kleinere kans op besmetting aan het karkas. 

Verdoven

Mustafa Farouk (AgResearch, Nieuw Zeeland) liet zien hoe de huidige elektrische verdoving in een halal-slachtlijn gebruikt kan worden om slachters die belast zijn met de keeldoorsnijding te ondersteunen in hun taak. Met name voor ritueel slachten zoals halal, is het een absolute vereiste dat de verdoving zodanig plaatsvindt dat de dieren weer kunnen bijkomen, opstaan en weglopen. Uit onderzoek is gebleken dat bij de huidige elektrische verdoving de dieren na ca. 200 seconden weer uit de verdoving komen. De nieuw ontwikkelde methode is een elektrische ‘hoofd tot lichaam-verdoving’. Ook van deze verdoving is compleet herstel mogelijk. De methode is getest op schapen, geiten en kalveren. Daaruit bleek dat de verdovingsperiode ca. 500 seconden duurt, wat de slachter meer tijd geeft om zijn handelingen zorgvuldig uit te voeren. 

Vleesconsumptie en kanker

Vier sprekers spitsten hun toespraak toe op vleesconsumptie en het risico op het ontstaan van colonkanker. Carrie Ruxton (Nutrition Communication UK) gaf een gedetailleerde analyse van de IARC/WHO rapportage uit 2015. Ze presenteerde hoe gebrekkig de communicatie van de conclusie door de IARC was. Het gevolg: de media communiceerden op hun beurt de bevindingen gebrekkig en onjuist naar de bevolking.  Bovendien is naar haar mening de verzamelde data waarmee de conclusies gevormd zijn, nogal diffuus. 

Het bewijs dat normale consumptie van rood vlees colonkanker veroorzaakt, is zwak, betoogt ze. Daarbij is er geen internationale eenduidigheid over wat exact onder de categorie ‘rood vlees’ valt. In de EU is dit vlees van zoogdieren, in de VS valt varkensvlees dan weer in de categorie wit vlees, terwijl diverse Aziatische landen kipborstvlees onder ‘wit vlees’ categoriseren, maar kippootvlees juist onder rood. Ook de inname van vlees per continent en zelfs per deel van een continent laat grote verschillen zien. Het SACN rapporteerde in 2010 dat er een mogelijk verband is tussen een hoge inname van rood en bewerkt vlees met het ontstaan van colonkanker. Deze conclusie kan echter alleen getrokken worden uit epidemiologische studies. De conclusie van Carrie is  dat onderzoeksresultaten op dit gebied niet consistent zijn. 

Uit de EPIC studie blijkt dat vegetariërs en vleeseters eenzelfde aantal geregistreerde incidenties van colonkanker hebben. Het SACN onderzoek kon niet aangeven welke hoeveelheid consumptie van rood vlees een probleem kan vormen. Wat het SACN wel concludeerde, is dat er, op basis van de benodigde inname van ijzer en zink, minimaal 70 gram rood vlees of bewerkt vlees per dag geconsumeerd moet worden. De hoeveelheid van 70 gram per dag is overgenomen door het IARC/WHO. Volgens Carrie is het consumeren van groentesoorten, gelijktijdig met vlees in het onderzoek onderbelicht. Het is bekend dat groente een eventueel negatief effect van rood vlees op kan heffen. Het IARC komt in oktober 2017 met een gedetailleerde onderbouwing van de data die geleid hebben tot het IARC/WHO rapport in 2015. (Mijn verzoek aan het panel van de ICoMST is om voorafgaand aan deze publicatie zélf een overzicht te publiceren van de huidige kennis omtrent vleesconsumptie met een onderverdeling naar diersoort, en het ontstaan van colonkanker bij hoge consumptie). 

Indien u meer wilt weten over bovenstaande onderwerpen, neem dan contact op met de redactie of Theo Verkleij: [email protected]