Tijdens de jaarlijkse HAS Food Experience presenteerden meer dan 150 studenten van HAS green academy hun innovatieve concepten, die stuk voor stuk inspelen op de uitdagingen in de foodbranche. Dit jaar draaide alles om 'Next Food Waves', met een nadruk op de toekomst van voedsel en trends die de industrie zullen vormgeven. Wij zetten vier projecten van deze veelbelovende generatie innovators in de schijnwerpers.
Kiki Jansen
Kiki Jansen dompelde zich in de 20 weken die ze had voor het project onder in het ontwikkelen van een verpakking voor taart voor de retailsector.
“Tijdens mijn bijbaan in de supermarkt en bij mijn gerichte supermarktonderzoek zag ik vaak dat taarten nog voor ze de consument konden bereiken in de verpakking al beschadigd waren. Zonde natuurlijk. Dit was voor mij de aanleiding voor het maken van de nieuwe verpakking.
Ik ontwikkelde verschillende prototypes, experimenteerde met de sluiting van de doos, en met inlays in het doosje die ervoor zorgen dat de taart niet gaan schuiven. Je kan de taart niet vastzetten bijvoorbeeld, dan beschadigt hij. Het concept is niet plastic-vrij, maar wel zo ontwikkeld dat het papier en plastic waaruit de verpakking bestaat gemakkelijker te scheiden is dan de huidige verpakkingen waarbij het plastic ruitje vastgeplakt zit aan de papieren doos.
Voor het onderzoek mocht ik binnenkijken bij bakkerij Dam in Nieuw-Beijerland. In de praktijk zien hoe het productieproces in elkaar zit, was heel leerzaam en essentieel voor het ontwikkelen van mijn nieuwe verpakkingsoplossing. Waar ik bij de ontwikkeling vooral tegenaan liep, was dat sommige concepten toch niet goed werkten: ze sloten niet goed genoeg of konden niet plat aangeleverd worden. Dat plat aanleveren is belangrijk, omdat de verpakkingen op de lijn ter plekke in elkaar gevouwd worden. Al dat experimenteren was niet voor niets. Ik heb veel geleerd op het gebied van structureel design, vond het erg leuk om de verschillende prototypes te maken, en vooral om uiteindelijk een concept te vinden dat goed werkt!
v.l.n.r. Laura de Kock, Teun Smulders en Anthony Burger
Anthony Burger, Laura de Kock en Teun Smulders ontwikkelden een pilotproces waarmee vanuit spinaziebladeren een ontkleurd eiwitpoeder gemaakt kan worden. Ze vielen ermee in de prijzen!
De voedingssector is ingericht op neutraalgekleurde, multi-inzetbare eiwitproducten op plantaardige basis. Hieraan kan spinazie-eiwit, door de groene kleur, niet bijdragen. Drie studenten Food Technology kregen vanuit het lectoraat eiwittransitie van HAS green academy de opdracht hier een oplossing voor te bedenken.
“We wisten op laboratoriumschaal een ontkleurd (wit) eiwitpoeder te winnen uit spinazieblad met een eiwitpercentage van 40%”, begint Anthony. “Het poeder bestaat grotendeels uit vezels. Het proces is zo ontwikkeld dat de functionaliteiten van de eiwitten behouden blijven; denk aan pH-neutraal en minimale verhitting. Hierna voerden we een theoretische opschaling uit. Daarbinnen keken wij onder andere naar het financiële plaatje, de mogelijke productiecapaciteit en de massabalans.”
Hier liepen de studenten tegen een duurzaamheids-uitdaging aan. “De solvent die gebruikt wordt binnen het productieproces wilden we graag hergebruiken,” vervolgt Teun. “Hiervoor hebben we een destillatieproces ontwikkeld waarmee het oplosmiddel teruggewonnen kan worden. Een ander knelpunt was het gebruik van spinazie als begingrondstof. Die kan rechtstreeks vanuit de boer gebruikt worden, maar heeft een laag eiwitgehalte (gemiddeld 3,0%). Daarom hebben we er uiteindelijk voor gekozen om het proces zodanig breed te ontwikkelen dat deze voor verschillende bladgroenten gebruikt kan worden. Neem bijvoorbeeld algen. Of waterlinzen, die sinds kort goedgekeurd zijn door de EFSA voor menselijke consumptie. Deze groene grondstoffen bevatten rond de 40% eiwit!”
Het innovatieve proces was goed voor het winnen van de HAS Foodmanship award in de categorie Production & Technology. Van Agrifood Capital, trotse ambassadeur van de HAS Food Experience, mochten zij bovendien de ‘Impactversneller’ in ontvangst nemen. Hiermee krijgen de studenten toegang tot een relevant innovatienetwerk.
Wat het drietal vooral erg leuk vond aan dit project, is dat ze vanuit een idee van het lectoraat een volledig proces én een eindproduct hebben ontwikkeld dat voor toekomstige ontwikkelingen veel kan betekenen. “Het product kan met zijn eigenschappen in veel verschillende voedingsmiddelen gebruikt worden”, vertelt Laura. “Denk aan pizza's voor ouderen, die extra eiwitten kunnen gebruiken, waarbij een deel van de bloem van de bodem vervangen kan worden door het eiwitpoeder. Op de Food Experience toonden verschillende bedrijven al interesse in onze oplossing!”
Imme Breugem
Imme Breugem ontwikkelde een innovatieve fruitverpakking die voldoet aan de nieuwe PPWR-wetgeving (Packaging and Packaging Waste Regulation). Die verbiedt vanaf 2030 eenmalige plastic verpakkingen voor fruit onder de 1,5 kg.
Imme’s ontwerp houdt rekening met zowel de eisen van het fruit als de wensen van de consument: “De verpakking is gemaakt van FSC-gecertificeerd kraftkarton, een voedselveilig en recyclebaar materiaal,” legt ze uit. “Dankzij een conische vorm is het doosje ook nestbaar. Dat bespaart ruimte tijdens transport. Een voedselveilige papieren inleg (ribbellaag) absorbeert schokken en voorkomt beschadiging van het fruit. Gaatjes zorgen voor ventilatie, wat bijdraagt aan de vochtregulering. Verder heeft de verpakking een herbruikbare deksel met een patroon. Karton is niet doorzichtig zoals plastic, maar aan het patroontje zie je direct welk fruit verpakt is. Bovendien wordt de inhoud daardoor enigszins zichtbaar, zodat consumenten kunnen controleren of er geen bedorven fruit tussen zit.”
Voor haar opdracht ging Imme in gesprek met onder meer fruittelers en verpakkingsfabrikanten. “Dat gaf mij inzicht in de verschillende eisen en uitdagingen in de keten. Ik leerde ook hoe belangrijk het is om te testen en om verschillende mock-ups te maken en daar aanpassingen op aan te brengen om het concept te optimaliseren.” Ze ontwierp twee varianten: één met de deksel vast aan het bakje, een ander met een losse deksel. “Graag had ik deze concepten willen testen in de keten”, vertelt ze. “Helaas was daar geen tijd voor. Op basis van de theorie werkt het, maar ik weet inmiddels dat er in praktijk áltijd onvoorziene uitdagingen zijn.”
Imme voerde daarnaast testjes uit met verschillende typen bodems voor de demping, en analyseerde de mate van en het aantal beschadigde aardbeien over een periode van een aantal dagen. “De uitdaging hierbij was het betrouwbaar uitvoeren van de test. Factoren zoals temperatuurverschillen in de koelkast konden invloed hebben op de resultaten. Een grootschaligere test onder gelijke omstandigheden zou idealer zijn geweest, maar ook daarvoor ontbrak het mij aan de middelen en de tijd.” Dat ze tijdens de HAS Food Experience veel enthousiaste reacties kreeg, noemt ze ontzettend motiverend. “Hopelijk kan mijn verpakking in de praktijk gebruikt worden! De wetgeving verbiedt de verpakkingen pas vanaf 2030. Maar waarom wachten tot het laatste moment?”
Berend de Vries
Berend de Vries ontwierp een innovatieve chilisausverpakking: een fles van gerecycled papier in de vorm van een gebogen peper, met een flexibele pouch binnenin. Het kijkvenster laat zien hoeveel saus er nog in zit.
“Rekening houdend met de PPWR-richtlijnen voor design for recycling, heb ik onderzocht welke knelpunten er zijn bij de recycling van huidige sausverpakkingen”, vertelt Berend. “Belemmeringen zijn onder andere het gebruik van multimaterialen, slecht afwasbare etiketten en voedselresten die in de flessen achterblijven, waardoor de recyclingprocessen verstoord worden. Herbruikbare verpakkingen zijn misschien wel de oplossing om grondstoftekorten te voorkomen, maar consumenten en retailers zijn daar op dit moment nog niet klaar voor. Daarom heb ik me gericht op een goed recyclebare verpakking.”
“Een belangrijk punt is de vraag hoe je de consument positief stimuleert om de verpakking uit elkaar te halen en correct weg te gooien. Belonen werkt altijd beter dan straffen. Dat de consument niet alle saus uit de fles kan krijgen, was een veelgehoorde frustratie. In mijn ontwerp bestaat de beloning eruit dat je álle saus kan benutten, er hoeft niets achter te blijven in de fles. Als de fles bijna leeg is, kan het etiket worden verwijderd, waarna de fles uit elkaar valt. De pouch kan vervolgens volledig leeggeknepen worden. Dit voorkomt niet alleen voedselverspilling, maar maakt het afval scheiden ook eenvoudig: de papieren peper gaat bij het oud papier, de pouch bij het PMD-afval. Zo komen alle materialen in de juiste recyclestromen terecht.”
“Het leukste was het experimenteren met papierpulp. Het was een uitdaging om de pepervorm zo goed mogelijk te krijgen zonder te veel volume te verspillen. Er moest wel genoeg ruimte overblijven voor de saus in de verpakking!”
Veel bedrijven worstelen met de uitdaging om een verpakking te ontwikkelen die 100% recyclebaar is en tegelijkertijd aantrekkelijk blijft voor de consument in het schap. Er wordt gezocht naar een evenwicht: tussen duurzaamheid en gebruiksgemak, zonder dat er te veel van de consument wordt gevraagd. Dit concept is daar een mooi voorbeeld van.”
Hoofdfoto: ©Karin Jonkers, overige foto's: ©Ronnie Wijnhoven en Kato Sluis
Bron: Vakblad Voedingsindustrie 2025
Vakblad Voedingsindustrie is mede mogelijk gemaakt door:
© COPYRIGHT 2025 VOEDINGSINDUSTRIE | ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN
Powered by Wallbrink Crossmedia © 2025
