De consument koopt meer gemak, wenst betere en meer productinformatie én wil minder plastic in verpakkingen. De impact van deze ontwikkelingen op de verpakkingsindustrie is groot en neemt in de toekomst snel toe. Wat betekent dit voor de foodsector?
De consument bepaalt in belangrijke mate trends in verpakkingen. De hunkering naar transparantie groeit: hij wil weten wat de herkomst en de samenstelling is van het product (om gezondheids- of medische redenen, of gewoon uit nieuwsgierigheid) en waar het vandaan komt. Zo hecht de consument steeds meer waarde aan betrouwbare leveranciers. Vakblad Voedingsindustrie vroeg vier partijen met kennis van de foodbranche naar trends en ontwikkelingen in verpakken en verpakkingen, en wat daarvan de gevolgen zijn voor de voedingsindustrie.
Retailspecialist Gerrit Grievink, directeur van Focusplaza: “Consumenten willen dat fabrikanten het verhaal over en achter producten vertellen. Ze zoeken naar authenticiteit en waardetoevoeging. Daarnaast is duurzaamheid een belangrijk thema, waaronder aandacht voor CO2-reductie.” Jan Zwaan, directeur van Espera-Nederland, weeg- en etiketteerspecialist van voorverpakte levensmiddelen, vult aan: “De verpakking is een belangrijk communicatiemedium, er moet steeds meer informatie op.” Het bedrijf komt de industrie tegemoet met hun nieuwste softwarepakket, dat ervoor zorgt dat alle gewenste informatie inderdaad ook op de verpakking komt. Een mogelijke oplossing voor de overdracht van nóg meer informatie, is de QR-code. “Wij zien dat deze duidelijk in opkomst is,” vervolgt Jan Zwaan. “De consument scant de code en komt meestal nog op een statische website. Espera antwoordt met een dynamische variant. De relevante informatie is op maat gemaakt, per verpakt product. In Duitsland is al sprake van een brede inzet, maar Nederland blijft hierin nog achter. Mijn advies aan de sector is om de consument deze informatie te tonen. Op de lange termijn verbetert dat het productimago”. Wellicht dat bovendien, door mogelijkheden voor betaling via de QR-code, deze vorm van infoverstrekking een flinke impuls krijgt (bron: ABN AMRO).
Een disruptieve trend noemt Gerrit Grievink de online verkoop van voedingsmiddelen. “Die neemt de komende jaren snel toe. Dick Kuperus, Salesmanager van Global Flexibles, valt hem bij: “De stijging van de online verkoop van voedingsmiddelen, met name van gemaksproducten zoals het snelgroeiende segment kant-en-klaar maaltijden, beïnvloedt de verpakkingsindustrie op allerlei fronten. Het betekent eveneens een groei in de afzet van verpakkingsmaterialen.”
Gerrit Grievink: “Onderschat de verwachte impact van Amazon op de Nederlandse foodverkoop niet! Hier ligt echt een grote uitdaging voor de verpakkingsbranche. Want hoe gaat die ‘fles’ wijn door de brievenbus en hoe krijg je dat bosje bloemen vers bij de consument? Ook zijn er slimme etiketten nodig waarmee je producten in de keten kunt volgen (tracking en tracing). Coolblue zet verpakkingen in om een feestje van het bezorgmoment te maken. Zij vergroten daarmee de loyaliteit.”
Mart de Koning, Hoofd Verkoop van Multivac, fabrikant van onder meer verpakkingsmachines, ziet door de trend in online foodverkoop een nieuw type klant opkomen: “Deze werkt samen met kleinere leveranciers die steeds grotere volumes produceren. Zij vragen om compacte verpakkingsmachines die snel kunnen omschakelen voor diverse kleine productieaantallen.” De vraagtoename komt volgens Mart zowel van de detailhandel, de horecasector als van de online foodkanalen. “Ook zien we dat grote fabrikanten kleine verpakkingsmachines naast hun bestaande machines plaatsen,” vervolgt hij. “Wij hebben hierop ingespeeld door ons aanbod in verpakkingsmachines in tien jaar tijd meer dan te verdubbelen, tot wel 50 verschillende typen. De vraag naar geautomatiseerde oplossingen neemt bovendien toe, maar dat is het gevolg van een oplopend tekort aan productiepersoneel.”
Jan Zwaan (Espera) ziet dat ook gezondheid een rol speelt: “In Nederland lopen we voorop met het aanbod van vleesvervangende producten. Hierdoor neemt het aanbod producten in veel verschillende varianten eveneens toe. De productievolumes per product nemen daardoor wel af. Als oplossing voor die toegenomen diversiteit bieden we weeg- en etiketteermachines die gekoppeld zijn aan ERP-systemen en die automatisch omschakelen bij een volgend product.”
Voor de retailer zijn verpakkingen steeds vaker onderdeel van het productconcept. De verpakking kan emotionele waarde toevoegen, waardoor de verkoop toeneemt. Beleving speelt een cruciale rol. De hippe en recyclebare koffiebekers van Starbucks zijn zelfs hebbedingetjes geworden. Gerrit Grievink: “Uit onderzoek blijkt dat een onderscheidende verpakking het prijsbewustzijn bij de consument verlaagt. De retailer kan daardoor een hogere prijs vragen.” Een goed voorbeeld vindt hij Marks & Spencer. De verpakking bepaalt er de winstmarge op het product. “Kijk naar welke functionele waarde verpakkingen hebben voor de retailer. Het ontzorgen van de consument heeft zijn prioriteit. Een product moet veilig zijn en inspelen op gemak. Ook heeft de retailer veel interesse in reductie van zijn grootste kostenpost, namelijk die van personeel. Hij denkt voortdurend na over het efficiënter maken van zijn proces met minder handling”, legt Gerrit Grievink uit.
Volgens het Europees verpakkingsconvenant stelt Nederland zich ten doel om het gebruik van verpakkingsmateriaal te beperken en hergebruik te stimuleren. Uit recent onderzoek blijkt bovendien dat 66% van de Nederlanders minder plastic in verpakkingen wil (IRI European Shopper Study). Mart de Koning: “Onze klanten houden zich veel bezig met het verminderen van verpakkingsmateriaal. Daarnaast constateren we een toename van monomaterialen als APET, in plaats van twee verschillende, lastig van elkaar te scheiden, materialen. Monomaterialen vereenvoudigen het hergebruik. We constateren verder dat plastic steeds vaker vervangen wordt door karton.” Een grote uitdaging ligt volgens hem in het verbeteren van de voorlichting aan de consument: “Het is van groot belang dat de gebruiker de nieuwe verpakkingen begrijpt, als het gaat om recyclen. Wat moet er in welke afvalstroom? Een biologisch afbreekbare verpakking voor vlees mag niet bij het plastic afval terecht komen. En wanneer kun je een verpakking hergebruiken?”
De wens van bedrijfsleven en consumenten om de hoeveelheid plastic te verminderen, begint in de praktijk zijn vruchten af te werpen: in de agf-sector zien we plastic bakjes met een dunne topsealfolie aan de bovenzijde in plaats van een harde kunststof deksel. Ook zijn verpakkingen dunner door het aanbrengen van reliëf in de wanden en bodem, zoals bij een plastic fles. Dit voelt hetzelfde aan, maar leidt tot zo’n 35% minder plasticgebruik. Productieorganisatie ProMessa, een innovatieve centrale slagerij in Deventer, startte in 2017 als eerste in de sector met het verpakken van biologische vlees in een gecertificeerde composteerbare verpakking, op basis van hernieuwbare, plantaardige grondstoffen. Dat verhoogt de kostprijs en de branche kijkt daarom nog toe. In Duitsland biedt Lidl steaks aan op een kartonnen ondergrond met een dun monomateriaal aan de bovenzijde van de verpakking. Het duurt niet lang meer voordat deze verpakkingen ook in de Nederlandse winkels liggen. “Onze machines zijn al aangepast op deze ontwikkelingen”, vertelt Mart de Koning. “Het materiaal APET bijvoorbeeld vraagt veel wijzigingen in de techniek voor het verwerken ervan. Bij de ontwikkeling van onze machines houden we natuurlijk ook rekening met CO2-reductie. We bouwen machines met elektrische aandrijving in plaats van pneumatiek.”
Jan Zwaan voorspelt dat de opkomende skinverpakkingen voor steeds minder plasticgebruik zorgen, met name bij het verpakken van vlees. “Het is, zoals de naam al zegt, een soort huid die strak om een vers product heen zit en luchtdicht verpakt. Hierbij is het aanpassen van het productieproces een grote uitdaging. Productievolumes nemen af, terwijl de kosten toenemen. Een sleeve of een aangepast etiket is noodzakelijk. Doorgaans moet de fabrikant flink investeren in een nieuwe machine. Door alleen een module met extra functionaliteiten aan de geleverde machine toe te voegen, kan de producent de kosten in de hand houden.”
Mart de Koning: “Bijkomend voordeel van skinverpakkingen is dat ze een mooie uitstraling geven aan onder meer vlees en vis. Bovendien verleng je de houdbaarheid ermee. Wij werken tegenwoordig met rekbare folies.”
Heb je het over verpakking, dat gaat het natuurlijk om méér dan het verminderen ervan. De aandacht voor correcte etikettering neemt toe, mede door strengere Europese regelgeving. Menselijke fouten in de fabriek kunnen grote gevolgen hebben, waaronder recalls en imagoschade. Het verkleinen van de foutkans krijgt prioriteit in menig fabriek. “Door data aan ERP-systemen te koppelen, neemt de foutkans af,” vertelt Jan Zwaan. “We hebben daar speciaal softwarepakketten voor ontwikkeld. Daarnaast bieden we extra visionsystemen die controleren of de juiste informatie op het etiket staat.”
Gerrit Grievink heeft een dringend advies aan de food- en verpakkingsbranche: “Speel in op de wensen van retailers, ook op het gebeid van MVO-doelen. Hun beloften en milieu-eisen staan in de financiële en maatschappelijke jaarverslagen. Alle partijen moeten met elkaar aan tafel; zo krijgt verpakkingsbranche meer zicht op de rol die ze spelen in de hele keten.” Want, zo besluit hij: “De verpakkingsproblematiek schreeuwt om een ketenaanpak.”
Beeld: Verpakkingen: ©Bravissimos/Shutterstock.com. Afval: ©Rawpixel/Shutterstock.com. Vlees: ©Jirhera/Shutterstock.com
Bron: © Vakblad Voedingsindustrie
Vakblad Voedingsindustrie is mede mogelijk gemaakt door:
© COPYRIGHT 2024 VOEDINGSINDUSTRIE | ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN
Powered by Wallbrink Crossmedia © 2024
