Consument met visuele beperking

Voor mensen met een visuele beperking is zelfstandig boodschappen doen behoorlijk lastig. Europarlementariër Ádam Kósa zet zich in om de informatie op etiketten van voedingsmiddelen voor deze (groeiende) groep mensen toegankelijk te maken.

De groep blinden en slechtzienden in Europa is groot: het gaat om zo’n 30 miljoen mensen. Met de vergrijzing van de bevolking neemt deze groep bovendien alleen maar toe. De Hongaarse Europarlementariër Ádám Kósa diende al in het voorjaar van 2011 samen met vier andere Europese parlementsleden een schriftelijke verklaring in over een vrijwillig systeem van etikettering in brailleschrift op de verpakking van industriële producten. ,,Een blinde weet niet of hij een fles melk of bleekmiddel pakt,” legt Kósa uit. ,,Zonder toegang tot de informatie op etiketten van voedingsmiddelen is er voor deze groep geen onafhankelijkheid, geen veiligheid, geen vrije keuze en geen menselijke waardigheid.”

Hoe werd jullie verklaring indertijd door het Europees Parlement ontvangen?

,,Maar liefst 447 parlementsleden ondertekenden de verklaring,” gebaart Kósa. ,,Het Europees Parlement drong met de verklaring bij de Europese Commissie erop aan een studie op te starten over de kosten, doeltreffendheid en haalbaarheid van de invoering op Europees niveau. Enkele maanden later stemde het Europees Parlement in met nieuwe regels voor voedseletiketten. Even was er sprake van dat de etiketinformatie ook in braille aangebracht moest worden, maar deze bepaling is uiteindelijk niet opgenomen in de verordening. Toch blijven we ons inzetten om de toegankelijkheid van productinformatie voor mensen met een visuele beperking te verbeteren.”

Waarom is dit zo belangrijk?

,,Boodschappen doen is voor de meeste mensen een normale en alledaagse activiteit. Voor mensen met een visuele beperking vormt dit een enorme uitdaging. Wij vinden dat ook zij recht hebben op onafhankelijkheid en volledige participatie in de samenleving,”  stelt Kósa, die in zijn missie om dit voor elkaar te boksen, nauw samenwerkt met de EBU (European Blind Union). Dit is de grootste belangenbehartiger van blinden en slechtzienden in Europa.

Het voorstel van braille op de verpakking heeft het niet gehaald. Zijn er andere opties voor informatieoverdracht op verpakkingen die wel kans maken?

,,Inderdaad zijn we inmiddels van het idee afgestapt dat de informatie in braille op de verpakking moet staan,” antwoordt Kósa. ,,De belangrijkste reden daarvoor is dat braille niet bekend is bij álle blinde mensen. Slechts 15% kent het goed, 30% min of meer, maar zeker 50% kent het helemaal niet. Wij vinden het belangrijk dat er een oplossing gevonden wordt die voor iedereen toegankelijk is. Projecten waarbij speciale apparaten vereist zijn, wijzen we om die reden af. Ik geloof meer in een universeel project.”

Kósa noemt een project dat zich baseert op het NFC-systeem (zie ook het kader hierover). NFC staat voor ‘Near Field Communication’. Deze techniek is ontwikkeld en gestandaardiseerd door het NFC-forum waar onder andere Philips, Sony en Nokia deel vanuit maken. Het is vooral bedoeld voor gebruik in mobiele telefoons. De techniek bestaat al sinds 2006, maar pas in 2011 is het ontdekt als toepassing voor het ontsluiten van de informatie op etiketten voor blinden en slechtzienden, en nog volop in ontwikkeling. ,,Met een App zou  voor slechtzienden de informatie op het etiket uitvergroot kunnen worden, hardop worden voorgelezen, en zelfs vertaald kunnen worden in iedere gewenste taal.”

Ádam Kósa: ,,Een blinde weet niet of hij een fles melk of bleekmiddel pakt”

NFC is bedoeld om kleine hoeveelheden informatie uit te wisselen over korte afstanden. De NFC technologie biedt ontzettend veel mogelijkheden: veel meer dan alleen blinden en slechtzienden informatie verstrekken. ‘Near Field Communicatie is meer dan een technologie’, roepen de trendwatchers. De komende jaren zal de techniek de wijze waarop zowel bedrijven als consumenten communiceren en verbindingen leggen, zeker gaan beïnvloeden, is de verwachting. Het aantal toepassingen neemt alleen maar toe. Door goedkope NFC-chips, wordt het bijvoorbeeld mogelijk verpakkingen en grafische producten om te toveren tot media met tweezijdige communicatie.

Begin dit jaar gaf u een presentatie aan mensen uit de voedingsindustrie, waarin de mogelijkheden van NFC werden getoond. Hoe reageerden zij op de techniek?

,,De reactie was unaniem positief. Ze willen het allemaal gaan oppakken. Op dit moment is dat nog op vrijwillige basis. De bal voor een wettelijk kader ligt bij de Europese Commissie. Zij moeten nu met een voorstel komen. Het tijd echt tijd om woorden om te zetten in daden,” gebaart Kósa strijdlustig.

‘Braille is niet bekend bij álle blinde mensen’

Wat zijn eigenlijk de rechtsgronden die het invoeren van wetgeving rechtvaardigen?

Kósa knikt, deze vraag is hem duidelijk vaker gesteld: ,,Ten eerste is er een Europees Verdrag dat de vrije beweging van producten verzekert,” begint hij. ,,Op dit moment zijn vele producten echter niet vrij toegankelijk voor Europeanen, omdat ze blind of slechtziend zijn. Ten tweede is er het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap. Dat moet onder andere waarborgen dat personen met een handicap effectief en ten volle kunnen participeren in het politieke en openbare leven. Alle lidstaten van de Europese Unie, ook de Europese Unie zelf, heeft deze conventie van de Verenigde Naties ondertekend. Zelfstandig boodschappen kunnen doen, zien wij als onderdeel van ‘participeren in het openbare leven’.

Ten derde is er het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten: een verdrag geïnitieerd door de Verenigde Naties en gebaseerd op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het kunnen lezen van de informatie op verpakkingen is essentieel voor een gezond leven voor gehandicapten. Op dit moment weten mensen met een visuele beperking zonder hulp niet wat ze kopen, ze kunnen niet vrij kiezen.”

Wat is de termijn waarop u verwacht dat een wet hierover geïmplementeerd gaat worden?

,,Ik zie goede kansen dat er binnen nu en twee jaar een wet zal worden aangenomen waarin fabrikanten worden verplicht de informatie op hun etiketten op een of andere manier toegankelijk te maken voor mensen met een visuele beperking. Maar dan zijn we er nog niet. Na het aannemen van een wet door de Unie duurt het nog ongeveer vijf jaar voor deze echt in de praktijk wordt gebracht. Er zullen zeker lidstaten zijn die de verplichting op kortere termijn al invoeren. Andere landen zullen een meer afwachtende houding aannemen, zo gaat dat altijd.”

,,Ondertussen staat het iedere fabrikant natuurlijk vrij vooruit te lopen op eventuele wetgeving en hun producten voor deze enorme doelgroep toegankelijk te maken met  intelligente etiketten of smart tags,” besluit de Europarlementariër. ,,Het aanpassen van de etiketten aan de mogelijkheden die NFC biedt, hoeft niet veel te kosten. Het is echt haalbaar. En het is natuurlijk niet alleen in het belang van blinden en slechtzienden; voor producenten is het essentieel dat hun producten gekocht kunnen worden door álle potentiële consumenten. Nu sluiten ze een grote groep uit.”

Ádám Kósa is Europarlementariër voor de Hongaars politieke partij Fidesz, vertegenwoordigd in de fractie van de Europese Volkspartij.

http://www.kosaadam.hu/