Column Pieter Vos: De menselijke factor

De laatste tijd komen insecten vaak in het nieuws als bron van eiwitten; om een groeiende wereldbevolking mee te voeden. Maar laatst stuitte ik op een andere toepassing: het cyborginsect.

Al in 2012 verschenen in de media de eerste berichten van ‘op afstand bestuurbare kakkerlakken’. Dat kon door twee elektroden in zijn kop te plaatsen. Een kakkerlak bleek goedkoper dan een minirobotje. Anders dan robots hebben kakkerlakken zintuigen om zich te oriënteren en voeden ze zichzelf. Doordat de kakkerlak de beweging aandrijft, is zijn bereik aanzienlijk groter dan een robot zou hebben. Of het ethisch oké is? Een goede vraag.

Hoe dan ook; slimme wetenschappers beten zich vast in het idee en perfectioneerden het. Bij de eerste versies waren de electroden en batterijtjes nog relatief zwaar, de resultaten vielen tegen. In 2015 was het succespercentage gestegen naar 60% en in 2021 was dat al 94%. Er wordt goed werk mee gedaan: de op afstand bestuurbare insecten worden bijvoorbeeld gebruikt bij zoekacties naar overlevenden bij rampen. Maar ook voor inlichtingenwerk. En wapeninzet.

Een computer leest razendsnel duizenden gegevens per seconde, en neemt op grond daarvan logische beslissingen. Zelflerende robots zetten slimme algoritmes in om ingewikkelde processen te doorgronden en efficiënter te maken. Maar vergeet niet wie daarachter zit; dat zonder menselijke creativiteit, fantasie en een portie talent die computers en robots nooit zouden zijn bedacht en gemaakt. Onze hersenen verwerken ieder moment een ongelooflijke hoeveelheid data en uit die continue stroom aan informatie selecteren we feilloos wat relevant is en wat niet. Ons brein is ‘made in heaven’… al zijn de oplossingen die sommige mensen bedenken dat niet altijd.

Hoe briljant computers en robots ook (gemaakt) zijn, we moeten altijd ook zélf blijven nadenken, analyseren en communiceren. De validatie of iets kan en een juiste beslissing is, ligt bij de mens; bij onszelf.

Pieter Vos
Directeur Nutrilab