Blockchain het nieuwe zoutzuur?

 “Dit gaat heel groot worden en als het zover is dan lost het alles op…..” aldus voorstanders tijdens een congres. Gaat blockchain inderdaad processen veranderen? Onze in- en verkoop methode? Ziet bijvoorbeeld een productiefaciliteit er straks anders uit of heeft het invloed op hoe we een fabriek bouwen? Blockchain; wat is het, wat doet het en wat kan het voor een voedingsproducent betekenen?

Blockchain, vrij vertaald; ‘ketting van blokken’. Een ketting waarbij elk nieuw digitaal blok bestaat uit vaste informatie uit het vorige blok, eventueel toegevoegde nieuwe informatie en afgesloten met een uniek gegenereerde, tijd-gerelateerde handtekening. Het blok moet geaccepteerd worden door alle deelnemers, miners genoemd, in de hele keten. Omdat ieder nieuw blok de unieke informatie van het vorige blok meeneemt, kun je spreken van een ketting. Wat blockchain bijzonder maakt is de volledige transparantie in combinatie met de collectieve controleerbaarheid van deze hele ketting, te allen tijde, 100%.

Bitcoin

De bekendste blockchain is de cryptomunt Bitcoin. Een digitale betaaleenheid waar in 2017 bijna 19 duizend dollar voor één Bitcoin werd neergelegd. Waarom? Daarvoor moet je niet uitleggen wat een blockchain is, maar hoe het systeem werkt. Net als met de opkomst van domeinnamen en websites. Je hoeft niet te weten hoe het werkt, maar gebruik is inmiddels niet meer weg te denken.

1+1=2

Vergelijk het aloude doorvertelspel; iemand vertelt een ‘verhaal’, dat na een aantal malen doorvertellen verbasterd en onbruikbaar aankomt. Giet je dit in een blockchain, dan wordt het ‘verhaal’ opgetekend en voorzien van een unieke – controleerbare - code bijvoorbeeld de som van 1+1. Nummer 2 neemt het verhaal met code over en controleert of 1+1 nog steeds 2 wordt waardoor het verhaal ongewijzigd blijkt. Hij voegt een unieke code toe, en het nieuwe blokje wordt doorgegeven aan nummer 3 die hetzelfde doet: controleren, toevoegen, doorsturen. Alle deelnemers controleren elkaar en iedereen kan meekijken. Dit kan eindeloos doorgaan zonder dat daarbij het originele ‘verhaal’ verloren gaat. Immers, de som van 1+1 blijft altijd 2. Door het collectief meekijken is het onmogelijk om onopgemerkt het verhaal te veranderen. Mocht iemand tóch iets willen veranderen, dan moeten alle deelnemers het unaniem eens zijn met deze verandering, en moet de hele ketting worden aangepast.

Millennials

In de retail, supplychain, en nu ook in food, gaat de blockchain de concurrentie aan met systemen als de barcode, QR-code, RFSI, GPS of GIS. Waar dit enkel registratie- of trackingsystemen zijn, kan middels blockchain veel meer; zoals het toevoegen van foto’s of documenten. Zo informeert Verstegen Spices via blockchain de consument over de herkomst van zijn muskaatnoot en de afspraken met de boer. Retailers gaan ervan uit dat de digitale generatie een van blockchain voorzien product niet eerder koopt, maar een NIET van blockchain voorzien product wel eerder wantrouwt. Een belangrijke nuance voor producenten.

Allemaal aan de blockchain?

Door de transparante en controleerbare vastlegging levert blockchain veel praktische voordelen. Door de koppeling van bijvoorbeeld foto’s, contracten en certificaten aan de blockchain ontstaat een minimalisering van de papierwinkel van toeleveranciers en afnemers of het doorpluizen van deze papierstapel door certificereerders of accountants. Daarbij ontstaat meer inzicht in de keten, de financiën, kortere en efficiëntere werkmethodes, en… marktvergroting.

Enkel hosanna?

Blockchain zou complex, duur en ontoegankelijk zijn. Een veronderstelling die wordt tegengesproken door blockchainspecialist Bart van Maarseveen van ‘The Fork | Blockchain for Food’. Dit Amsterdamse bedrijf zet in samenwerking met de WUR en TNO sterk in op de introductie van blockchain in de voedingsindustrie. Verschillende projecten zijn al afgerond en veel is mogelijk. “Natuurlijk kost het opzetten en onderhouden van het systeem geld, maar de meeste bedrijven hebben al een IT-afdeling en met een normaal budget voor digitalisering kan al veel gedaan worden”, geeft Bart aan.

De claim dat blockchain de voedselveiligheid zou vergroten en voedselfraude kan elimineren, moet worden genuanceerd, aldus Prof. Dr. Ir. Saskia van Ruth, Wagenings hoogleraar voedselauthenticiteit en integriteit. “Een transparante en met name goed beheerste supply-chain is een groot voordeel en zal zeker bijdragen om accidentele verwisselingen snel te identificeren. Echter, voedselfraude is per definitie crimineel gedrag. Moedwillig met een product knoeien, bijmengen, verdunnen of veranderen wordt wellicht iets lastiger door toepassing van blockchain, maar niet onmogelijk voor de slimme crimineel”.

Gaat het onze fabriek veranderen?

Niet ondenkbaar. Een efficiëntieslag in de keten met gegarandeerde tijd, kwaliteit en kwantiteit kan bijvoorbeeld resulteren in de reductie van benodigde opslagruimte. Juist die ruimte kost een productiebedrijf alleen maar geld. Daar kan dus winst behaald worden.

[email protected]