Hygiëne in de voedingsbranche is onlosmakelijk verbonden met het borgen van de voedselveiligheid. Voedselveiligheid is een hot issue, dus is reiniging en desinfectie dat ook. Experts belichten de belangrijkste trends: over verbreding én verdieping van diensten, beleving, digitalisering en robotisering en duurzaamheid.
De meeste bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie besteden de schoonmaak van hun pand en productieruimtes uit aan externe schoonmaakbedrijven. Wat zijn recente ontwikkelingen in de schoonmaakbranche? En wat betekenen die ontwikkelingen voor de voedingsindustrie? Antwoorden komen van Rabobank, die afgelopen maand recente Cijfers & Trends voor de schoonmaakbranche publiceerde, en van René Bakker van Hago Food & Industry en Wouter Burggraaf van Burggraaf & Partners (onafhankelijk adviesbureau gespecialiseerd in Hygiënisch Ontwerpen voor food, feed, en pharma) die deze cijfers en trends vertalen naar de voedingsmiddelenindustrie.
Trend 1. ‘Verbreding én verdieping van de dienstverlening’
Blurring, ofwel het vervagen van de grenzen in de food retail, slaat over op de schoonmaakbranche: ‘In de branche is sprake van een toenemende concurrentie door een groeiend aantal bedrijven’ signaleert de Rabobank. ‘Branchevreemde toetreders zoals beveiligingsbedrijven, schilderbedrijven en cateraars zorgen voor extra druk op de prijs en de noodzaak om onderscheidend te zijn. Steeds meer klanten zien schoonmaak als een commodity; als een bulkproduct waarvan de prijs volledig door vraag en aanbod wordt bepaald.’ René Bakker: “De wensen van opdrachtgevers worden breder en tegelijkertijd ook specifieker. Ze vragen om steeds meer efficiëntie, kwaliteit en betrokkenheid. Ze willen dat het steeds meer in één hand blijft; ze willen volledig ontzorgt worden.”
De Rabobank ziet de verbreding vooral bij de grotere schoonmaakorganisaties. Die verzorgen naast schoonmaak steeds vaker ook klein onderhoud (zoals het verwisselen van lampen en sloten), catering, portier- en tuinwerkzaamheden.
Maar er is eveneens sprake van verdieping van de dienstverlening, met name in de voedingsmiddelenindustrie waar de eisen heel specifiek zijn. René: “Bedrijven kijken scherp naar de kosten en zoeken manieren om de efficiency te verhogen. Maar dat moet wel gebeuren zonder in te boeten op de veiligheid, en mét behoud van de kwaliteit. Meer dan ooit is de voedingsindustrie zich bewust van de risico’s. Specialistische kennis en ervaring in reiniging en desinfectie in de voedingsmiddelenindustrie zijn essentieel om de kwaliteit en de voedselveiligheid te waarborgen.”
De voedingsmiddelenindustrie heeft de afgelopen jaren MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) omarmd. Dat proces naar verduurzaming en nieuwe businessmodellen was in andere industrietakken al langer gaande, maar is nu ook in de voedingsbranche gemeengoed. “Daar hoort ook efficiëntie in schoonmaak bij; het moet in één keer goed en verliezen moeten worden geminimaliseerd.” Door verbeterprogramma’s als LEAN en de nadruk op ‘autonoom onderhoud’ ziet hij dat bedrijven onderdelen van de schoonmaak weer terug in eigen beheer nemen. “Dat is wel logisch, de machines worden steeds ingewikkelder. De operator is de specialist; hij kent zijn productielijn van voor tot achter, verricht kleine reparaties én houdt de machine(onderdelen) schoon. Tegelijkertijd is de druk op het verkorten van de down-time hoog, zodat (schoonmaak)ondersteuning bij stops nodig is om verantwoord op te starten. We hebben elkaar dus meer dan ooit nodig.”
Trend 2. De samenleving digitaliseert; dus ook de schoonmaakbranche.
“Met branche-specifieke managementsystemen organiseren we het volledige schoonmaakproces voor specifieke projecten,” zegt René. “Met onze vakmansch@pp, een software-tool ontwikkeld in samenwerking met softwarebedrijf LEVIY, worden interne werkprocessen verder verbeterd. Het wordt enerzijds gebruikt om controles digitaal te borgen en resultaten van schoonmaak te verwerken, anderzijds wordt het ingezet om de planning efficiënter te maken en afwijkingen en calamiteiten te registreren. Er is een app voor de telefoon of tablet, en een portal op internet. De klant geeft ons via het programma informatie, bijvoorbeeld wanneer de lijn stilstaat zodat wij kunnen schoonmaken. We hebben beide realtime inzicht in de gewerkte uren en welke ruimtes zijn schoongemaakt.”
Het gaat zelfs nog een stapje verder: “Robot-CIP (Cleaning in Place), oftewel r-CIP is de toekomst,” aldus Wouter Burggraaf. “Je kunt hiermee niet alleen besparen op de totale reinigingskosten, en down-time; het is ook de enige manier om te kunnen garanderen dat je met schone apparatuur kunt beginnen. Het manueel reinigen van een productielijn kan makkelijk de naastliggende net-gereinigde productielijn weer vervuilen. Een r-Cip kan gericht spuiten en zo kruisbesmetting voorkomen. Bovendien is r-CIP reproduceerbaar en daarmee valideerbaar.”
Trend 3: Branchebreed wordt er steeds meer gemeten op basis van beleving.
‘Bij het meten van de resultaten van schoonmaak wordt er niet alleen gekeken naar kwaliteit, maar ook naar beleving’, stelt de Rabobank in haar Cijfers en Feiten: ‘Daarbij neemt ook de populariteit van de dagschoonmaak toe. Voordeel daarvan is dat de schoonmaker zichtbaarder wordt, een rol kan innemen als gastvrouw/man en meer betrokken raakt bij de organisatie waar hij/zij schoonmaakt.’
“In de productieomgeving werkt dit op eenzelfde manier”, stelt René, “ Alleen aan de beleving zoals de Rabobank die bedoeld, hebben we niet veel als het gaat om het borgen van de voedselveiligheid. De bijdrage aan kwaliteit en veiligheid moeten in één adem bij deze beleving benoemd worden”
“Dagschoonmaak heeft meer voordelen”, zegt Wouter, die in verband met een microbiële contaminatie onlangs weer een avondschoonmaak van nabij meemaakte. “Het is namelijk ontzettend vermoeiend om steeds alert te blijven tijdens de schoonmaak in de nacht. Het is makkelijker de productie ‘s nachts door te laten lopen, dan handmatig schoon te maken. Ik heb wat video-opnames gemaakt en aan de directie laten zien. Zij trokken daarop zelf de conclusie dat het beter is de schoonmaak naar de dagdienst te halen.”
Trend 4: De schoonmaakbranche investeert in duurzaamheid
De voedselverwerkende industrie wordt steeds milieuvriendelijker. Ook de middelen waarmee de branche werkt, moeten passen in dat plaatje. René: “Je ziet dat de reinigingsmiddelen beter biologisch afbreekbaar worden en methodes in alle opzichten milieuvriendelijker, ook op het gebied van energiebesparing en het verminderen van het waterverbruik. Het inzetten van innovatieve methodes en middelen is naar mijn idee een noodzakelijke stap om duurzamer te produceren. Minstens zo belangrijk daarbij is de mate waarin medewerkers zich bewust zijn van hun gedrag en welke bijdrage zij kunnen hebben. We hebben met elkaar de verantwoordelijkheid om het de schoonmaker makkelijker te maken: door goed en hygiënisch ontworpen machines en productieruimtes, en door optimale schoonmaaktechnieken en producten te gebruiken. Op die wijze draagt schoonmaak bij aan een voedselveiliger product.”
“Duurzaamheid gaat inderdaad hand in hand met slim ontwerpen,” vult Wouter aan. “Het hygiënisch ontwerpen vereist bereikbaarheid en een goede afdichting om reinigbaar te zijn tot op microbieel niveau. Gecombineerd met speciale sproeikoppen, zoals Undine, kan een waterbesparing tot wel 70% bereikt worden – met een gegarandeerd schone installatie. De uitdaging is om schoonmaken niet meer als een sluitpost te zien, maar als een van de voorwaarden vooraf aan een functioneel ontwerp. Die uitdaging zijn wij aangegaan in recente fabrieksontwerpen, waarbij de machines geïntegreerd worden in wand en vloer. Je gaat alleen schoonmaken wat je vuil gemaakt hebt. Daarmee bespaar je veel; in tijd, chemie en energie, maar ook in onderhoud. Tegelijk heb je meer up-time en geen productuitval. Dán praat je over echte duurzaamheid,” besluit hij.
Cursus
In de tweedaagse cursus ‘CIP met innovatieve reinigingstechnieken’, op 6 en 7 april 2017, komen alle nieuwe automatische reinigingssystemen aan bod: van het automatisch reinigen van leidingen en tanks tot het reinigen van open systemen, zoals transportbanden, afvulmachines en andere apparatuur.
EHEDG Nederland organiseert samen met SafeFoodFactory het seminar ‘Product Recovery – een vergeten stap in de CIP’, op 16 februari 2017, te Raamsdonksveer
www.burggraaf.cc
www.safefoodfactory.com
Bron: ©Lohrke
Vakblad Voedingsindustrie is mede mogelijk gemaakt door:
© COPYRIGHT 2024 VOEDINGSINDUSTRIE | ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN
Powered by Wallbrink Crossmedia © 2024
