Grootste uitdagingen post-COVID voedselsystemen

De coronapandemie heeft een grote en belangrijke weerslag op de volksgezondheid en heeft grote gevolgen voor sociale relaties, economische ontwikkeling en voedselsystemen. Ivo Demmers en Ruerd Ruben van Wageningen University & Research gaan in op vier aspecten van het voedselsysteem die het belangrijkste zijn in het schetsen van de gevolgen van COVID-19.

1. Uitdagingen voor voedselproductie en werkgelegenheid

Op de korte termijn is de landbouwproductie beperkt door de teruglopende vraag. Maar op de middellange termijn zou een tekort aan ingangsmaterialen (zaden, meststoffen en bestrijdingsmiddelen) en landbouwkrediet een minstens even beperkende factor kunnen worden. Voedselveiligheid en vooral de dreiging van zoönotische ziekten zullen de structuur van voedselsystemen beïnvloeden.

2. Uitdagingen voor voedselmarkten en handel

Na de coronapandemie neemt de belangstelling voor kortere toevoerketens en plaatselijke voedselzekerheid toe. Sommige toevoerketens richten zich volledig op de noodproductie van medische voorraad. Plaatselijke bevoorrading van ‘kritieke’ producten omvat bijvoorbeeld medicijnen, ziekenhuisapparatuur en basis levensmiddelen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de prijs van voedsel, omdat landen wellicht niet langer inzetten op grootschalige, gespecialiseerde productie. Een andere belangrijke uitdaging is het handhaven van stabiele voedselprijzen voor arme consumenten. Voor plaatselijke voedselmarkten, die de armste consumenten voorzien van basis levensmiddelen en uitermate afhankelijk zijn van informele sociale netwerken, wordt het garanderen van voedselveiligheid cruciaal evenals hun ruimtegebruik.

3. Uitdagingen voor voedselconsumptie en dieet

De coronapandemie brengt veranderingen in eetgedrag en dieetkeuzes met zich mee. De verkoop van (half)bewerkt voedsel en houdbare etenswaren stijgt sterk, evenals de voorkeur voor vers, gezond fruit en groenten. De consumptie van dierlijke producten daalt eveneens als gevolg van zorgen om de voedselveiligheid. Het feit dat mensen met obesitas een grotere kans hebben te overlijden aan COVID-19, zou ook kunnen leiden tot bewustwording van het belang van een gezondere eet- en levensstijl.

4. Uitdagingen voor voedsel beleid

In veel landen wordt de aanpak van de coronacrisis gereguleerd vanuit de overheid. Naast gecentraliseerde gezondheidszorg, wordt de rol van de regering snel uitgebreid naar het beschikbaar stellen van werkloosheidsuitkeringen, kortdurende financiering voor bedrijven. Omdat deze crisis zijn oorsprong niet vindt in de reële economie, eist de bevolking dat bedrijven gesteund worden om de effecten te beperken.

Vooruitblik

Duidelijk is dat de coronapandemie de aandacht vestigt op veel belangrijke uitdagingen waarmee de agri-voedsel systemen wereldwijd te maken hebben. Onduidelijk is vooralsnog of dit al leiden tot versnelde structurele veranderingen of een beperkte aanpassing aan het ‘nieuwe normaal’.

www.wur.nl