Voeding en de circulaire economie

Voedsel is verantwoordelijk voor 20-30% van de wereldwijde broeikasgasuitstoot, stelt het RIVM. Om de broeikasgasuitstoot van het voedselsysteem binnen acceptabele grenzen te brengen, is het belangrijk de voedselproductie en -consumptie te verduurzamen. 

Met het ondertekenen van ‘Parijs’ heeft ook Nederland zich gecommiteert aan het halen van de 17 Sustainable Development Goals (SDGs) (zie ook www.sdgnederland.nl)
Dit omvat een actieplan voor mens, planeet en welvaart dat, onder andere, een einde moet maken aan de klimaatverandering. Drie SDG’s hebben een directe link met de voedingsbranche: SDG 2: ‘Einde maken aan honger, bereiken van voedselzekerheid en verbeterde voeding en het bevorderen van duurzame landbouw’; SDG 12: ‘Verzeker duurzame consumptie- en productiepatronen’; en SDG 13: ‘Ondernemen van urgente actie om klimaatverandering en de gevolgen ervan tegen te gaan’. Het is de bedoeling alle doelen in 2030 te bereiken. 

Hoe doet Nederland het?

Nederland staat er met betrekking tot de 17 Sustainable Development Goals goed voor, zo laten onder andere studies van PBL, OESO en SDSN/Bertelsmann zien. De laatste studie zet Nederland op de achtste plaats in de wereld. Uit de eerste meting (van 4 november 2016) door het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat Nederland gemiddeld tot de Europese subtop behoort. ‘Op veel punten gaat het in Nederland goed. Op andere gebieden zijn er nog uitdagingen, zoals bij klimaatbescherming, hernieuwbare energie en de voetafdruk elders in de wereld,’ aldus het CBS. ‘De Nederlandse voedselproductie is hoog, maar Nederland scoort laag op duurzaamheid van deze productie.’ 

De Sustainable Brand Index 
De Sustainable Brand Index en het hiermee samenhangende onderzoek evalueert consumentenmerken uit diverse sectoren (o.a. Retail, Voedingsmiddelen, Banken, Travel & Leisure) op ‘hoe duurzaam zij worden ervaren door consumenten, en maakt hier een ranking van. Het Online Kenniscentrum Duurzaam Ondernemen (www.duurzaam-ondernemen.nl) is mediapartner van de Index in Nederland. Op 19 april 2018 wordt in Pakhuis de Zwijger de tweede Nederlandse Sustainable Brand Index gelanceerd. 
www.sb-index.nl

Aalt Dijkhuizen, voorzitter van de Alliantie Verduurzaming Voedsel, ziet dat veel positiever. Toen hij begin maart het boek ‘Het klimaat op ons bord’ overhandigde aan Carola Schouten, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, zei hij: “De Nederlandse agrifoodsector realiseert de laagste impact per kilogram voedsel op milieu, klimaat en biodiversiteit. Daarmee doet ze bij uitstek wat de wereld nodig heeft en waar ‘Parijs’ om vraagt. Dankzij nieuwe kennis en slimme technologie zijn er wel verdere verbeteringen mogelijk, en ook nodig." Het boekje staat bomvol voorbeelden van foodbedrijven met slimme oplossingen voor verduurzaming. De Alliantie heeft samen met kennisinstellingen voor de belangrijkste grondstof- en productketens bovendien zogenaamde ‘hotspots’ in kaart gebracht, waar de grootste verduurzamingsimpact te behalen is. De hotspots, en welke stappen bedrijven concreet kunnen maken, zijn te vinden op www.verduurzamingvoedsel.nl. Wie denkt dat zijn initiatief of innovatie op het gebied van duurzaamheid inspirerend genoeg is om wereldkundig te maken, kan meedingen naar diverse awards (zie kaders). 

ABN AMRO Circular Food Award
De vakprijs ABN AMRO Circular Food Award wordt uitgereikt tijdens het Foodservice Instituut Nederland Zomercongres (op 27 juni 2018) aan bedrijven in de foodservice, foodretail en productie die succesvol de circulaire economie versnellen. ‘Met het huidige consumptiepatroon komen de grenzen van wat de planeet aankan in zicht. De transitie naar een circulaire economie is cruciaal’, aldus de organisatie. ‘Het upcyclen van grondstoffen en reststromen staat nog in de kinderschoenen, ook voor onze voedselvoorziening. Er zijn inspirerende en schaalbare initiatieven nodig om de circulaire economie te versnellen.’ 
www.insights.abnamro.nl

Willem I Plaquette 
Op dinsdag 3 april werden de twaalf duurzame bedrijven bekendgemaakt die kans maken op de prestigieuze ‘Koning Willem I Plaquette voor Duurzaam Ondernemerschap’. Dit gebeurt op de campus van Wageningen University & Research; onlangs uitgeroepen tot de meest groene en duurzame universiteit ter wereld. Op maandag 28 mei wordt de winnaar bekendgemaakt. Deze onafhankelijke ondernemingsprijs wordt actief gesteund door het ministerie van Economische Zaken & Klimaat en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. 
www.kw1prijs.nl

CO2 uitstoot

Een van de doelstellingen uit Parijs is het omlaag brengen van de CO2 uitstoot. Voor de periode na 2023 schetst de Rijksoverheid in de Energieagenda de transitie naar een CO2-arme energievoorziening in 2050. Het CBS geeft aan dat de broeikasgasemissies en CO2 uitstoot per Nederlander relatief hoog zijn. Hoewel de broeikasgasuitstoot per inwoner gestaag afneemt, blijft deze relatief hoog door de hoge industrialisatiegraad en concentratie van energie-intensieve industrie in Nederland. In het Energierapport van de Rijksoverheid zijn voor de periode tot 2050 de hoofdlijnen van het toekomstig energiebeleid geschetst. In het Regeerakkoord Rutte III zet het kabinet zelfs in op een halvering van de CO2-uitstoot (-49%). Dat gaat een stuk verder dan de huidige Europese doelstelling van 40%. 

Voedselverspilling

Het kabinet steunt ook de ambitie van diverse bedrijven, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen om uiterlijk in 2030 de hoeveelheid voedsel die door huishoudens, bedrijven en in de horeca wordt weggegooid te halveren. Jaarlijks wordt in Nederland naar schatting twee miljoen ton voedsel verspild. Minder verspilling zorgt voor een forse reductie van de CO2-uitstoot en het bespaart geld. Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit kondigde aan dat het kabinet de komende vier jaar 7 miljoen euro vrijmaakt voor innovatie, onderzoek, monitoring en voorlichting. Vanuit een taskforce van bedrijven, overheid en maatschappelijke organisaties worden krachten, netwerk en kennis gebundeld om tot innovatieve oplossingen te komen. Deze  Taskforce Circular Economy in Food bestaat nu nog uit 25 leden. Naar verwachting gaat het aantal aangesloten organisaties de komende tijd snel oplopen. Een ander prominent onderdeel van de aanpak is de campagne ‘Samen tegen voedselverspilling’. 

Wet- en regelgeving

Om de nieuwe aanpak te laten slagen, wil minister Schouten waar nodig wetten en regels versoepelen of schrappen. Zo pleit ze voor uitbreiding van de Europese lijst van producten waar geen houdbaarheidsdatum op hoeft te staan. Nederland wil af van de verplichting om ook op zeer lang houdbare producten zoals rijst, pasta, koffie en bronwater een ‘tenminste houdbaar tot-datum’ te vermelden. Ook wil de minister er samen met het bedrijfsleven voor zorgen dat de houdbaarheid van producten duidelijker wordt voor consumenten. 

Consument

Het is niet alleen de overheid die duurzaam ondernemen stimuleert en de agenda bepaalt. Ook de consument laat steeds meer van zich horen; met name de ‘Millenials’ (de generatie geboren tussen 1980 en 2000). Uit onderzoek blijkt dat duurzaamheid bij 39% van de Nederlandse millennials een grote tot beslissende impact heeft op het koopgedrag. Kortom: ‘duurzaam ondernemen’ links laten liggen kan niet meer, zeker niet in de foodsector. 

Rabo Duurzame Innovatieprijs
Een revolutionaire kippenboerderij, een bioraffinage-technologie voor de verwerking van citrusschillen en een zachte slaaprobot hebben de Rabo Duurzame Innovatieprijs 2018 gewonnen (voorheen de Herman Wijffels Innovatieprijs). Kipster, PeelPioneers en Somnox wonnen elk 20.000 euro om hun innovatie verder te ontwikkelen. Daarnaast krijgen ze een jaar lang intensieve begeleiding vanuit de Rabobank via een business coachingstraject. Meer dan 350 deelnemers hebben meegedongen naar de Rabo Duurzame Innovatieprijs. Profielen van de 9 finalisten kunt u vinden op Rabobank.nl/duurzameinnovatieprijs. Voorafgaand aan de prijsuitreiking is het eerste Money Meets Impact Ideas event gehouden, dat duurzame en sociale ondernemers verbindt aan investeerders.
www.rabobank.nl