Stagnerende biologische markt: Kansen en uitdagingen

De biologische food- en agriketen bevindt zich in een dynamische fase, met een groeiende vraag om verduurzaming van voedselproductie. Ondanks deze vraag stagneert de marktgroei momenteel, wat de sector voor uitdagingen plaatst. Deze update van de Rabobank belicht de huidige marktontwikkelingen, kansen en obstakels, en de strategieën om de ambitie van 15% biologisch landbouwareaal in Nederland te verwezenlijken.

De afgelopen jaren is het biologische landbouwareaal in Nederland gegroeid tot ongeveer 4%. Tot 2021 was er een toenemende vraag naar biologische producten, voornamelijk gedreven door consumentenbewustzijn en gunstige economische omstandigheden. Echter, sinds 2021 is de marktvraag gestagneerd, met het aandeel biologische producten rond de 3% van totale voedselbestedingen. Deze stagnatie wordt toegeschreven aan de recente inflatie, waardoor consumenten prijsbewuster zijn geworden en kiezen voor goedkopere alternatieven.

Beloningsmodellen om consumentenbijdrage te vergroten

De sector staat voor de uitdaging om duurzaamheid te stimuleren, terwijl consumenten terughoudend zijn om meer te betalen voor biologische producten. Een recente studie onderscheidt vier beloningsmodellen, variërend van vrijwillige certificering tot generieke heffingen op consumentenproducten. Elk model heeft voor- en nadelen, waarbij de complexiteit van uitvoering en maatschappelijke overeenstemming cruciale factoren zijn.

Hoe realiseren we de ambitie naar 15% biologisch areaal?

Om de ambitie van 15% biologisch landbouwareaal in Nederland te bereiken, moeten afzetmarkten zoals retail en supermarkten verantwoordelijkheid nemen. Inspirerende voorbeelden tonen dat het uitbreiden van het bio-assortiment en het betaalbaarder maken ervan de markt in beweging kan brengen. Er liggen kansen in het bieden van 'mentaal gemak' voor consumenten, waarbij foodbedrijven consumenten helpen bij duurzamere keuzes.

True Value en collectieve acties voor duurzame groei

Om de groeiambitie van 4% naar 15% in 2030 te realiseren, moet de sector collectieve afspraken maken en productiestandaarden verhogen. De overheid kan true value-principes hanteren, waarbij negatieve bij-effecten van minder duurzame producten worden beprijsd. Het recente actieplan van de Rijksoverheid onderstreept de noodzaak om een volhoudbaar voedselsysteem te creëren waarin productie beter in balans is met de natuur.

Kansen voor individuele boeren: vijf transitiepaden

Ondanks onzekerheden zijn er vijf transitiepaden voor individuele boeren en telers, waaronder innoveren, verplaatsen, extensiveren, omschakelen, en stoppen of staken. Bijna alle scenario's bieden mogelijkheden voor omschakeling naar biologisch, dat nieuwe verdienmodellen kan genereren en integraal deel kan uitmaken van innovatiestrategieën.

Rabobank.nl