Merkmisbruik is geen nieuw fenomeen. Er worden door de douane regelmatig ladingen namaaktassen, -schoenen of –gadgets onderschept. Dat ook voedingsmiddelen worden nagemaakt is voor velen wel een nieuw verschijnsel.
Afgelopen december en januari heeft de Europese politieorganisatie Europol samen met Interpol voor de vierde keer Operatie Opson uitgevoerd. Hierbij werd 2.500 ton aan nagemaakt en illegaal voedsel in beslag genomen. In totaal vonden in 47 landen, waarvan twintig EU-lidstaten, invallen en controles plaats. Naast supermarkten werden ook zee- en luchthavens gecontroleerd.
In Frankrijk trof de douane een dubieuze lading kaviaar uit China aan die verpakt zat in nagemaakte dozen van het merk d’Aquitaine. In Italië werd 31 ton zeevruchten ontdekt die verkocht werd als vers product. In werkelijkheid werden de zeevruchten, nadat ze ingevroren waren geweest, bewerkt om ze vers te laten lijken. Daarnaast werd onder andere vier ton illegaal ingevoerde aardbeien, 25 ton nep-boter en 275.000 liter aan vloeistoffen – met name nepalcohol – in beslag genomen. In sommige gevallen gaat het ‘slechts’ om namaakproducten, maar soms komt ook de voedsel- en dus de consumentveiligheid in het geding. Bij de lading nepalcohol werd bijvoorbeeld ook wodka aangetroffen die gemaakt was van antivries. Volgens het onderzoek speelt het internet een belangrijke rol bij de toename van nagemaakt en illegaal voedsel.
Verkoop van nagemaakte producten gebeurt niet alleen via de traditionele distributiekanalen, maar in toenemende mate via het internet. De schade uit zich niet alleen in financieel verlies voor producenten en handelaren, maar ook in afnemend consumentvertrouwen. Politie en justitie ondernemen wel actie tegen deze praktijken, maar zij kunnen er niet alleen voor zorgen dat het onderliggende probleem wordt aangepakt. Er ligt ook een belangrijke taak bij merkeigenaren. De waakzaamheid van producenten en de bewustwording van de consument moet vergroot worden. Aangezien de illegale handel van voedingsmiddelen op het internet een enorme vlucht neemt, is het cruciaal dat met name dit kanaal gecontroleerd wordt.
Merkbeschermingsbedrijf MarkMonitor heeft een aantal tips geformuleerd waarmee zowel producenten als consumenten zich kunnen weren tegen namaakvoedsel.
• Registreer merk- en productnamen
De eerste stap om misbruik tegen te gaan, is het registeren van merk- en productnamen. Hierbij is het belangrijk dat deze handelsmerken zowel in het thuisland als internationaal geregistreerd staan. Merkbescherming moet onderdeel uitmaken van de product lifecycle. Het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) is de officiële instantie voor merkbescherming. Hier kunnen bedrijven hun merk- of productnaam registeren. Na registratie is het merk voor een periode van tien jaar wereldwijd beschermd.
• Maak gebruik van geautomatiseerde tools
Internet speelt een belangrijke rol in de handel van namaakvoedsel. Dit kanaal moet dan ook continu gemonitord worden. Maak daarbij gebruik van geautomatiseerde tools.
• Handhaaf een offensieve merkbeschermingsstrategie
Om online misbruik te voorkomen, is het belangrijk een offensieve merkbeschermingsstrategie te handhaven. Een merkeigenaar moet actief op zoek naar frauduleuze websites, om ze vervolgens ook offline te halen. Voor een efficiënte aanpak is het essentieel dat de IT-, marketing- en juridische afdeling samenwerken.
• Onderneem juridische stappen
Wanneer frauduleuze websites geïdentificeerd zijn, is de laatste stap van de merkbeschermingsstrategie de juridische strijd om deze sites offline te halen. De registratie van product- en merknamen speelt hierbij een belangrijke rol, omdat merken hiermee kunnen aantonen dat er sprake is van merkinbreuk. Als oplichters weten dat een bedrijf actief op zoek gaat naar malafide sites en deze uit de lucht haalt, zullen zij sneller opgeven en op zoek gaan naar een ander, makkelijker doelwit.
• Check de URL
Oplichters staan erom bekend domeinnamen te kopen waarbij de merknaam een kleine spelfout bevat. Deze truc heet ‘typosquatting’.
• Wees alert bij aanbiedingen
Is de prijs te mooi om waar te zijn, dan is dat waarschijnlijk ook zo.
• Onderzoek de reputatie van de verkoper of website
Het kan nooit kwaad om de naam van de website in combinatie met de termen ‘oplichting’, ‘namaak’ of ‘illegaal’ in te typen in een zoekmachine. Hierdoor kom je er snel achter of de verkoper voorkomt op een van de websites die waarschuwen voor oplichters.
• Bekijk de website
Sommige websites zien er op het eerste gezicht professioneel uit, maar let op de details. Bevat de site bijvoorbeeld erg veel spelfouten, dan moet er een alarmbel gaan rinkelen.
Bron: Zeefruit: ©Lupu Robert Ciprian/Shutterstock.com; kaviaar: ©Eugene Sergeev/Shutterstock.com