Geopoli­tieke druk dwingt voedings­sector tot andere aanpak

Geopolitieke risico’s drukken steeds zwaarder op de food- en agrisector. Van Amerikaanse tarieven tot spanningen in de Rode Zee en zorgen over cybersecurity: het rijtje groeit. Tussen maart en mei 2025 spraken analisten van ING met leiders uit de wereldwijde food-, drank- en agribusiness. De aanpak blijkt allesbehalve uniform.

Het Amerikaanse handelsbeleid stond bovenaan de zorgenlijst, gevolgd door oorlog en digitale dreigingen. Ook de grilligheid op grondstoffen- en valutamarkten speelt mee. “Prijsvolatiliteit is normaal, maar de uitslagen zijn nu veel heftiger,” aldus een Europese leverancier van landbouwinput. En als consumenten en bedrijven op de rem trappen, raakt dat uiteindelijk ook investeringen in machines en processen.

Voorzichtigheid troef, maar actie wordt genomen

Sommige bedrijven werken met scenarioanalyses, anderen vertrouwen op gesprekken of reageren pas als het echt nodig is. Veel hangt af van waar je zit, hoe groot je bent en hoeveel risico je wilt nemen. Europese bedrijven zijn gemiddeld gevoeliger voor geopolitieke schommelingen, door hun sterke afhankelijkheid van handel en grondstoffen.

Vaak draait het vooral om risico’s in kaart brengen en verminderen. Het 4R-model – risk assessment, risk reduction, ringfencing en rapid response – duikt geregeld op. Tarieven? Sommige bedrijven anticipeerden al maanden. Anderen hielden het bewust afwachtend: “Ik dacht dat we veilig zaten,” zei een manager over de Amerikaanse maatregelen. Of dat zo is, moet nog blijken.

Voorraad omhoog, hedging blijft achter

In Europa en Noord-Amerika houden foodbedrijven meer voorraad aan dan voorheen. Het gemiddelde steeg in de EU van 74 naar bijna 82 dagen. Bedrijven als Ingredion, Heineken en Diageo meldden extra kosten door omwegen in de keten en grotere voorraden.

Opvallend genoeg verandert er weinig aan hedgebeleid. Meer volatiliteit leidt niet automatisch tot meer afdekking. Soms is de blootstelling te klein, soms is een bedrijf al ‘natuurlijk’ afgedekt via contracten. En wie tóch hedge, loopt het risico op flinke margin calls – met grote druk op de liquiditeit als gevolg. In 2022 was er daardoor minder activiteit op de derivatenmarkten. Dat herstel is pas sinds kort ingezet.

Voedselzekerheid krijgt geopolitiek gewicht

Na de oorlog in Oekraïne beseffen overheden hoe kwetsbaar voedselketens zijn. Ook in landen waar dit voorheen nauwelijks leefde, staat voedselzekerheid nu op de agenda. Denk aan investeringen in lokale productie en nationale voorraden. Polen, Finland en Noorwegen nemen al maatregelen, China verhoogde zijn landbouwbudget en in Azië zijn de voorraden historisch hoog.

Bedrijven kunnen hier voordeel uit halen, bijvoorbeeld via stabielere regelgeving of toegang tot strategische projecten. Tegelijk ontstaan nieuwe risico’s: prijsverstoringen, ongelijke toegang tot voedsel, en meer spanning rond buitenlandse investeringen in bijvoorbeeld havens of landbouwgrond.

Think.ing.com