Een recent rapport van de WHO Regional Office for Europe onthult de schadelijke invloed van vier grote industrieën op de volksgezondheid in Europa en Centraal-Azië. Deze sectoren, waaronder tabak, alcohol, fossiele brandstoffen en ultra-bewerkte voeding, veroorzaken jaarlijks 2,7 miljoen sterfgevallen in de Europese regio. Het rapport benadrukt hoe deze industrieën preventie- en controlemaatregelen voor niet-overdraagbare ziekten (NCD's) zoals kanker, hart- en vaatziekten en diabetes belemmeren.
Industrieën gebruiken uiteenlopende tactieken om hun winsten te maximaliseren en regelgeving te omzeilen. Deze praktijken variëren van politieke lobby tot het verspreiden van misinformatie. Vooral ultra-bewerkte voeding spelen een grote rol bij het verhogen van de consumptie van ongezonde producten. Deze voedingsmiddelen zijn vaak rijk aan suikers, zout en vetten, en dragen aanzienlijk bij aan obesitas en gerelateerde ziekten.
De consolidatie van deze sectoren in enkele grote multinationals heeft hun macht vergroot. Dit stelt hen in staat om gezondheidsbeleid te beïnvloeden en reguleringen die hun winstmarges kunnen verminderen, tegen te houden. Het rapport benadrukt dat deze industrieën niet alleen producten verkopen die schadelijk zijn voor de gezondheid, maar ook bijdragen aan sociale ongelijkheid. Ze richten zich met hun marketingstrategieën vaak op kwetsbare bevolkingsgroepen, wat de gezondheid van deze groepen verder ondermijnt.
Om de invloed van de commerciële sector op de volksgezondheid te verminderen, roept het rapport op tot sterke maatregelen van overheden. Er wordt aanbevolen om marketing van ongezonde producten te beperken, monopolistische praktijken tegen te gaan en transparantie in lobbying en financiering te verbeteren. Daarnaast moeten er strengere economische wetten komen die de volksgezondheid prioriteren boven winst. Enkele landen hebben al successen geboekt, zoals Estland met belasting op suikerhoudende dranken en Slovenië met tabakswetgeving.
Het rapport benadrukt dat dit een langdurige inspanning vereist, waarbij politieke wil essentieel is. Er moeten mechanismen worden ontwikkeld om de macht van de industrie te beperken en de volksgezondheid te beschermen. Landen worden aangespoord om hun vooruitgang te rapporteren tijdens de Verenigde Naties High Level Meeting on NCDs in september 2025. Alleen met gezamenlijke inspanningen van regeringen, maatschappelijke organisaties en internationale instanties kan de schadelijke invloed van deze industrieën worden teruggedrongen en de volksgezondheid worden verbeterd.
Bron: WHO