Voedselcon­sumptie NL kan met 1/3 dalen

De productie van voedsel heeft gevolgen voor het milieu, over de hele wereld. De verduurzaming van voedselconsumptie is alleen mogelijk als consumenten, maatschappelijke organisaties en alle partijen in de keten, van bord tot boer, hieraan meewerken. Overheden kunnen hierbij een cruciale rol spelen. Dit zijn conclusies uit de PBL-publicatie ‘Dagelijkse kost. Hoe overheden, bedrijven en consumenten kunnen bijdragen aan een duurzaam voedselsysteem’. 

De studie onderscheidt 4 punten om te komen tot een duurzamer voedselsysteem:

- Duurzamer eten, bijvoorbeeld een verschuiving in het eetpatroon naar meer plantaardige producten
- Minder voedsel verspillen
- Efficiënter produceren, bijvoorbeeld hogere gewasopbrengsten per hectare
- Zorgvuldig produceren, bijvoorbeeld door meer aandacht voor bodembeheer en dierenwelzijn

PBL geeft hierbij aan dat met een combinatie van deze aangrijpingspunten de voetdruk van de Nederlandse voedselconsumptie de komende 10-15 jaar met circa een derde kan dalen.

Zorgvuldiger produceren door verduurzaming ketens

Uit het onderzoek blijkt dat veel bedrijven in de voedselketen, zoals zuivelbedrijven, aardappelverwerkers en retail, activiteiten ontplooien om zorgvuldiger te produceren. Voorbeelden hiervan zijn het stellen van ketenbrede standaarden voor productie (zoals minder gebruik van gewasbeschermingsmiddelen), certificering (bijvoorbeeld rondom dierenwelzijn) en uitwisseling van kennis. In een aantal gevallen krijgen boeren ook een meerprijs voor hun product.

De overheid kan ‘verduurzaming via de keten’ ondersteunen door onder andere kennisuitwisseling in ketens en tussen boeren onderling te stimuleren. Ook het openbaar toegankelijk maken van opgedane kennis is belangrijk.

Consument belangrijk, maar deze kan het niet alleen

Duurzamer (en gezonder) eten is eveneens een belangrijke oplossingsrichting om de druk op het milieu te verlagen. Voor consumenten is het echter lastig om op individueel niveau hun eetpatroon te veranderen, omdat routinematig gedrag (inclusief koopgedrag) een belangrijke rol speelt in voedselconsumptie.

Het is daarom belangrijk dat partijen uit de voedselketen, zoals supermarkten, catering en horeca, consumenten ondersteunen om andere keuzes te maken en andere gewoontes aan te leren. Het zijn deze partijen die het aanbod richting de consument bepalen.

Voedselbeleid met visie op duurzamer voedsel

Overheden hebben een speciale rol in het landbouw- en voedselsysteem, omdat zij dit systeem beïnvloeden via regelgeving en beleid. Voorbeelden hiervan zijn strengere eisen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelen, dierenwelzijn, broeikasgasemissies en het in de prijs zichtbaar maken van negatieve externe effecten van voedselproductie. Ook kan de overheid vanuit een duidelijke visie verschillende partijen, zoals supermarkten, horeca en voedingsmiddelenindustrie, aanspreken en stimuleren om consumenten en boeren te ondersteunen bij het ontwikkelen van een duurzamer eetpatroon en duurzamere productie.

Duurzamer eten, minder voedsel verspillen en duurzamer produceren kunnen dan de nieuwe standaarden worden.

PBL heeft in het kader van dit rapport de themasite 'Kan ons voedsel duurzamer worden?' gemaakt voor een breed publiek. De conclusies uit deze studie worden daar interactief en met illustraties  verbeeld. De lezer kan zelf bekijken hoe hij of zij de voetafdruk kan verlagen en wat de voor- en nadelen van zijn keuzes zijn.