Natuurlijke fagen tegen listeria toegestaan

Het Europees Hof van Justitie heeft een beschikking uitgevaardigd die levensmiddelenbedrijven in staat stelt om door te gaan met het gebruik van fagen om Listeria te voorkomen op alle kant-en-klare levensmiddelen bij gebrek aan een wettelijk EU-kader.

Fagen die Listeria specifiek doden, kunnen tijdens de voedselverwerking worden gebruikt om de verspreiding van deze dodelijke bacteriën op voedsel te voorkomen. De afgelopen maanden hebben uitbraken van Listeria honderden doden, miskramen en ziekenhuisopnames geëist in Spanje, Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Nederland en hebben geleid tot ongerustheid bij het publiek.

De recente Listeria-voedselcrises in Europa hebben ook aan het licht gebracht dat zelfs als een product wettelijk aanvaardbare lage gehaltes aan Listeria bevat - en dus als 'veilig' wordt beschouwd - de bacterie tot dodelijke niveaus kan uitgroeien wanneer het in de schappen van de winkels en zelfs thuis in de koelkast wordt bewaard.

Hoewel de voedselverwerkers verantwoordelijk zijn voor een goede hygiëne, beschikken zij niet over instrumenten om met het natuurlijk aanwezige Listeria om te gaan en hebben zij dringend opgeroepen tot innovatie en extra instrumenten om ons voedsel veilig te houden. Tegelijkertijd vragen consumenten om het gebruik van chemische conserveringsmiddelen in levensmiddelen tot een minimum te beperken, omdat deze het menselijke microbioom, dat een belangrijk onderdeel van ons immuunsysteem is, kunnen aantasten. Fagen vormen een geheel nieuwe categorie in de voedselveiligheid, zonder deze nadelen. Maar ironisch genoeg is het feit dat het gebruik van fagen verschilt van de bestaande methoden juist de oorzaak van de vertraging in de acceptatie ervan in de EU.

Prof. Martin Loessner, ETH Zürich: "Zoals door onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek in de afgelopen 15 jaar is aangetoond en bevestigd, zijn fagen veilig, natuurlijk en bieden ze een eenvoudige, maar elegante manier om Listeria op onze levensmiddelen te voorkomen".

In de V.S. in 2006, was het anti-Listeria phage product Listex (TM), dat door het in Wageningen-Gebaseerde levenswetenschappenbedrijf Micreos Food Safety wordt geproduceerd, het eerste phage product dat over het algemeen als veilig (GRAS) wordt erkend en als voedselverwerkingshulp door FDA wordt goedgekeurd. De fagen zijn sindsdien een belangrijk hulpmiddel voor de voedselveiligheid voor de industrie op alle continenten geworden. Listex won tal van industrieprijzen, waaronder de prestigieuze Food Ingredients Europe Gold Award voor innovatie, die de Europese voedselverwerkende industrie vertegenwoordigt. Maar hoewel deze Europese innovatie wereldwijd werd geaccepteerd, werd de beschikbaarheid van het product in Europa zelf belemmerd door onzekerheid in de regelgeving. Met de beschikking van het Europese Hof van Justitie wordt deze dubbelzinnigheid aangepakt en kan Listex worden gebruikt om de aanwezigheid van Listeria in de laatste stadia van de productie te voorkomen dat Listeria uitgroeit tot besmette niveaus.

Listeria is bijzonder gevaarlijk voor zwangere vrouwen, ouderen en zwangere vrouwen met een immuunsysteem. Volgens Prof. Frank Devlieghere, microbioloog aan de Universiteit Gent: "Het uitroeien van Listeria, zelfs onder de strengste hygiënevoorschriften en kwaliteitscontroles, is bijna onmogelijk". Vooral 'Ready-To-To-Eat' producten lopen het risico op Listeria-besmetting, omdat deze meestal niet verwarmd worden voor consumptie. Tientallen gepubliceerde wetenschappelijke artikelen van universiteiten over de hele wereld bevestigen de doeltreffendheid van Listex (TM) op Listeria-gevoelige producten. De werkzaamheid en veiligheid zijn ook bevestigd door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA).

De leden van het Europees Parlement wenden zich nu tot de Europese Commissie met de dringende raad om een specifieke EU-faagverordening te ontwikkelen, maar ondertussen, is voldoende duidelijkheid vastgesteld door het Hof van Justitie om deze technologie ten behoeve van de Europese consument toe te passen, enkel aangezien het over alle andere continenten heeft.

Beeld: ©Christoph Burgstedt/Shutterstock.com