Foodwatch lanceert manifest tegen de uitverkoop van wetenschap

Foodwatch lanceert als start van een grootschalige campagne een manifest tegen de uitverkoop van wetenschap. Dit als antwoord op de stijgende publiek-private samenwerking en de risico's die dit met zich meebrengt. Foodwatch heeft concrete maatregelen geformuleerd om onafhankelijke voedingswetenschap te beschermen, zoals de oprichting van een onafhankelijk onderzoeksfonds en betere naleving en controle van de gedragscode wetenschappelijke integriteit.  

Uitverkoop van de wetenschap

Het wetenschappelijk onderzoek in Nederland is steeds meer afhankelijk van investeringen door de industrie. Terwijl de overheidsinvesteringen aan wetenschappelijk onderzoek sinds 2015 alleen maar dalen, stijgen de uitgaven van de private sector, zoals blijkt uit de Wetenschapsbrief van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2019). Volgens de doelstellingen van de Europa 2020-strategie zou jaarlijks 3% van het Bruto Binnenlands Product naar Research & Development moeten gaan. Om de komende jaren deze 3% BBP te bereiken, kijkt de overheid opnieuw vooral naar de bedrijven. “Het kabinet investeert oplopend tot in totaal € 400 miljoen extra in onderzoek en innovatie vanaf 2020 en heeft eerder dit jaar aangegeven in te zetten op het verhogen van de private uitgaven en de versterking van de publieke-private samenwerking”, aldus de Wetenschapsbrief. De toenemende afhankelijkheid van externe financiering zorgt volgens de ‘Vereniging van Universiteiten’ (VSNU) en de ‘Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek’ (NWO) voor doorgeschoten competitie en druk op het systeem. Beide organisaties trekken dan ook aan de bel. De sterke publiek-private samenwerking leidt volgens onderzoek van het Rathenau instituut (2018) tot risico's voor belangenverstrengeling, de toegankelijkheid van publieke kennis, de balans tussen de verschillende academische, maatschappelijke en economische agenda’s en academische vrijheid. 

Wie betaalt, bepaalt

Verschillende studies wijzen uit dat de voedselindustrie nutritioneel onderzoek beïnvloedt. Financiering door voedingsbedrijven resulteert vaak in gunstige onderzoeksresultaten voor de sponsor, leidt de aandacht af van ongunstige resultaten en biedt minder ruimte voor maatschappelijk en fundamenteel onderzoek (zoals naar eerlijke, veilige en gezonde voeding). Hierbij krijgen de belangen van de industrie vaak voorrang op die van de samenleving.

Nu wetenschappelijk onderzoek steeds meer afhankelijk raakt van industriefinanciering, krijgt kassa voorrang op kennis. Dat moet anders. De voedselwaakhond roept op het manifest massaal te ondertekenen, zodat de verschillende spelers actie ondernemen om onafhankelijke voedingswetenschap te waarborgen.

foodwatch.nl