Eerste evaluatie voortgang stikstof- en natuurbeleid

Het Nederlandse kabinet heeft sinds 2021 belangrijke stappen gezet om de kwaliteit van de natuur te verbeteren. De maatregelen die tot nu toe zijn genomen hebben een positief effect, dit blijkt uit de eerste evaluatierapporten over het stikstof- en natuurbeleid, opgesteld door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Wageningen University and Research (WUR). 

De gemiddelde overschrijding van kritische depositiewaarden voor stikstofgevoelige natuur zal naar verwachting met een derde dalen tegen 2030. Echter, ondanks deze vooruitgang, blijkt uit de rapporten dat er nog een aanzienlijke inspanning nodig is om de wettelijke doelstellingen te behalen.

Opgave voor stikstofreductie en natuurherstel vergroot

Recent onderzoek heeft aangetoond dat de natuur nog gevoeliger is voor stikstof dan eerder gedacht. Hierdoor is de noodzaak voor stikstofreductie en natuurherstel toegenomen, ook op korte termijn. Het huidige kabinet intensiveert het bestaande beleid en bereidt extra maatregelen voor. De minister voor Natuur en Stikstof heeft in een brief aan de Eerste en Tweede Kamer aangegeven dat het aan een nieuw kabinet is om besluiten te nemen over deze nieuwe maatregelen.

Wettelijke doelstellingen in perspectief

Volgens de Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn), die in juli 2021 in werking trad, is monitoring en evaluatie van de voortgang en effecten van het Programma stikstofreductie en natuurverbetering (PSN) verplicht. De eerste evaluatierapporten van PBL, RIVM en WUR geven inzicht in de vooruitgang richting de doelen voor 2025 en 2030. De rapporten benadrukken dat de huidige maatregelen niet volstaan om de wettelijke doelstellingen te behalen. De Wet stikstofreductie en natuurverbetering streeft ernaar om in 2025, 2030 en 2035 respectievelijk 40%, 50% en 74% van de stikstofgevoelige natuur onder de Kritische Depositie Waarde (KDW) te brengen. De huidige prognoses wijzen echter op slechts 31% in 2030, terwijl dit volgens de wet 50% zou moeten zijn.

Natuur monitoring en beleidsimplicaties

De evaluaties wijzen op een positief effect van de natuurherstelmaatregelen. Toch is er volgens PBL meer informatie nodig over de causale verbanden tussen de genomen maatregelen en de waargenomen veranderingen. De minister voor Natuur en Stikstof heeft in reactie op de rapportages aangegeven dat intensivering en voortzetting van het huidige beleid noodzakelijk is. Hiervoor wordt extra budget vrijgemaakt, waaronder 1,45 miljard euro voor de Aanpak piekbelasting en 1,28 miljard euro voor concrete provinciale maatregelen. Het kabinet onderzoekt ook alternatieve systematieken voor stikstofbeleid, waarbij emissiereductie centraal staat. De uitkomsten van deze evaluaties zullen een belangrijke rol spelen in het vormgeven van toekomstig beleid.

Rijksoverheid.nl