De Nederlandse foodsector is flink in beweging. Gemakstrends, waaronder bezorging, zorgen al jaren voor groei in de sector. Vrij nieuw is de aandacht voor mentaal gemak. Keuzestress verminderen wordt de komende jaren een belangrijke aanjager, ook om consumenten gezonder en duurzamer te laten eten. Dit heeft ook impact op alle toeleveranciers. Een andere uitdaging zijn schaarse grondstoffen. Dit leidt tot meer afhankelijkheid én meer samenwerking in de keten. Rabobank schetst 5 belangrijke trends voor de komende jaren binnen de Nederlandse foodsector.
Noordwest-Europese consumenten, en zeker de Nederlandse, zijn prijsbewust. De huidige forse prijsinflatie versterkt dit. Maar als een consument tijd kan besparen of als het product op het juiste moment op de juiste plaats wordt aangeboden, doet prijs er vaak een stuk minder toe. Gemak is al jaren het toverwoord op basis waarvan consumenten een hogere prijs voor eten en drinken betalen.
Een deel van het gemak zit ingebakken in het product, maar gemak speelt ook een rol bij de aanschaf van het product. De ruime openingstijden van supermarkten en bezorging zijn daar voorbeelden van. Rabobank verwacht dat in 2030 zo’n 15 tot 20% van alle boodschappen online besteld en bezorgd worden. Van elke euro die een Noordwest-Europese consument uitgeeft aan voeding gaat ongeveer zo’n 60 cent naar het product zelf en 40 cent naar gemak.
Een relatief nieuwe vorm van gemak is het voorkomen van keuzestress. Dat kan simpelweg door het inperken van het aanbod. Door een beperkt assortiment of korte menukaart kunnen consumenten makkelijker kiezen. Daarnaast levert zo’n smaller assortiment of aanbod ook operationeel de nodige voordelen op. Het aanbod kan ook toegespitst worden op specifieke wensen van de consument binnen belangrijke maatschappelijke thema’s.
Een groot deel van de consumenten zal de keuze voor een gezonder en/of duurzamer product, graag uitbesteden aan merkproducent, food retailer of foodservice-speler. Deze vorm van mentaal gemak hoeft niet gelijk tot hogere verkoopprijzen te leiden. De hogere klantloyaliteit die ontstaat door het meedenken vanuit de ‘verkoper’ is ook waardevol.
Veel consumenten beseffen zich dat hun consumptiepatroon impact heeft op aarde en klimaat. Door alle, soms tegenstrijdige, factoren die meespelen, is het vaak lastig voor individuele consumenten om duurzaam te kopen. Momenteel speelt perceptie een belangrijke rol. Maar deze perceptie is niet per se wetenschappelijk onderbouwd: wat consumenten denken dat duurzaam is, is dat lang niet altijd. Voor de komende jaren zal de focus vooral gericht zijn op het reduceren van klimaatimpact van onze voedselproductie én consumptie. Maar er spelen meer factoren om te komen tot een duurzamere voedselketen, denk aan stikstof, waterkwaliteit en dierenwelzijn.
Food retailers, foodservice-operators en voedingsmiddelenproducenten gaan consumenten helpen bij het maken van duurzamere keuzes, door de verschillende factoren op voorhand tegen elkaar af te wegen. Als verkopers zich echt willen onderscheiden op het gebied van duurzaamheid, moeten ze hun duurzaamheidsambities niet op algemene maatstaven baseren, maar objectieve meetgegevens van hun eigen toeleveringsketen als basis nemen. Door hele toeleveringsketens – van boer tot bord – met elkaar te vergelijken, ontstaan er meer mogelijkheden om duurzaamheid te verwaarden als onderscheidende concurrentiefactor.
Naast het verbeteren van de kwaliteit van leven op individueel niveau, kan het terugdringen van leefstijlgerelateerde ziektes ook bijdragen aan het beteugelen van de oplopende zorgkosten op nationaal niveau. Gezonde voeding is daarmee een belangrijk maatschappelijk thema.
Een ruime meerderheid van consumenten geeft aan dat gezondheid een factor is in de aankoopbeslissing van voedingsmiddelen. Een overgrote meerderheid van de bevolking kent de Schijf van Vijf en het aanbod in supermarkten volstaat ook om volgens deze schijf te eten. Toch doen consumenten dat niet. Ongeveer 80% van de producten die Nederlanders in de supermarkt kopen staat niet in de Schijf van Vijf. Gezonder eten is daarom vooral een gedragsvraagstuk. Door middel van voorlichting, subtiele stimulatie, prijsbeleid en/of regulering van aanbod kunnen voedingsmiddelenproducenten proberen om consumenten positief te beïnvloeden in hun keuzes. Samenwerken in de keten en met de zorgsector is daarvoor essentieel.
Het maagaandeel van supermarkten is hoog en de inkoop door food retail-organisaties is verregaand geconsolideerd. Het maagaandeel is het aandeel wat een gemiddelde consument eet. Ongeveer 85% gaat via de supermarkt en speciaalzaak en zo’n 15% via horeca en andere foodservice. Door de geconsolideerde inkoop en de concurrentie vanuit hard discount is de onderlinge prijsconcurrentie tussen supermarkten groot. Door de jarenlange aandacht op prijsniveau en promoties vanuit food retailers en op de winkelvloer is de consument erg prijsbewust. Dit heeft impact op toeleveranciers. De onderhandelingen van inkooporganisaties met voedingsproducenten verlopen over het algemeen op het scherpst van de snede. De Nederlandse voedingsindustrie is hierdoor – min of meer gedwongen – kostenefficiënt. Deze partijen werken vaak samen met food retailers op inkoop, of hebben zelf al een sterke onderhandelingspositie door het beperkte assortiment dat ze voeren waardoor ze niet dezelfde schaalvoordelen nodig hebben als hun supermarkt-concullega’s.
De supermarkten krijgen steeds meer concurrentie vanuit de horeca (blurring) en concepten zoals maaltijdboxen, thuisbezorging en flitsbezorging. Hoewel het maagaandeel van supermarkten de komende 10 jaar naar verwachting onder druk zal komen te staan, is dat waarschijnlijk niet direct goed nieuws voor toeleveranciers aan de onderhandelingstafel. Ook in de foodservice markt professionaliseert de inkoop snel. Consumenten kiezen steeds bewuster waar ze eten. Bij willekeurige restaurants is het vaak onduidelijk wat er op de kaart staat, terwijl bij grote ketens consumenten weten wat ze voor hun geld krijgen. De afzetmogelijkheden worden voor toeleveranciers weliswaar breder, maar dat haalt niet gelijk de druk van de prijsonderhandelingen. Als deze partijen al niet samenwerken met food retailers, hebben ze door het beperkte assortiment dat ze voeren niet dezelfde schaalvoordelen als hun supermarkt concullega’s om druk uit te kunnen oefenen aan de onderhandelingstafel.
Beeld: LADO/Shutterstock.com
Bron: Rabobank
Vakblad Voedingsindustrie is mede mogelijk gemaakt door:
© COPYRIGHT 2024 VOEDINGSINDUSTRIE | ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN
Powered by Wallbrink Crossmedia © 2024
