Nederlanders gebruiken jaarlijks ca. 26 miljard plastic voedselverpakkingen en de trend wijst op een verdere stijging. Echter als consumenten hun gebruik met vijf verpakkingen per jaar verminderen, kan dit de groei tot stilstand brengen. Dit blijkt uit een analyse van het ING Economisch Bureau. Daarnaast is een grote rol weggelegd voor voedingsproducenten, supermarkten en speciaalzaken. Er zijn namelijk meerdere manieren om via reductie van de hoeveelheid materiaal en slimme materiaalkeuzes tot betere verpakkingen te komen. Geen enkele hiervan is op zichzelf volledig in staat om de diverse problemen die plastic met zich meebrengt te verhelpen. Dat maakt een combinatie van oplossingen noodzakelijk.
Uit de berekeningen van de ING-economen blijkt dat Nederlanders jaarlijks 26 miljard plastic voedselverpakkingen gebruiken. Per Nederlander zijn dat ruim 1.500 stuks per jaar en zo’n vier per dag. Plastic draagt bij aan de houdbaarheid, voedselveiligheid en het gebruiksgemak van producten en is mede daardoor het meest gebruikte verpakkingsmateriaal voor voedingsmiddelen. De voedingssector heeft dan ook een groot aandeel in het totale plastic gebruik. Van de in totaal ruim 500 miljoen kilo plastic verpakkingsmateriaal die in Nederland jaarlijks op de markt komt, is ruim 40% bestemd voor voedingsmiddelen en dranken.
Als er niets verandert blijft het totale aantal plastic verpakkingen in Nederland stijgen. Bevolkingsgroei zorgt namelijk voor een toename van circa 100 miljoen stuks per jaar tot aan 2023. Daarnaast neemt het gebruik per persoon toe doordat er meer voorbewerkte verse producten, kleine verpakkingen voor eenpersoonshuishoudens en gemaksproducten voor onderweg worden gekocht.
De sleutel voor verandering ligt deels in de handen van de consument. Als consumenten jaarlijks vijf plastic verpakkingen minder zouden gebruiken, kan dit de groei van het aantal plastic verpakkingen stuiten. Voor een daadwerkelijke krimp van het totaal is op zijn minst een daling van meer dan vijf stuks per Nederlander nodig. Om dat te bereiken zullen consumenten een stukje gemak moeten opgeven.”
Voedingsproducenten en retailers kunnen op meerdere manieren toewerken naar minder plastic en betere plastic verpakkingen. Een vaak toegepaste manier is om steeds lichtere verpakkingen te gebruiken. Zo is het gewicht van sommige flessen in vijftig jaar tijd met de helft gedaald. Verder liggen er mogelijkheden in het gebruik van gerecycled plastic in plaats van nieuw plastic, in de overstap naar bio-based plastic en de toepassing van herbruikbare verpakkingen. Daarnaast kunnen aanpassingen aan het ontwerp en het gebruikte soort plastic recycling bevorderen. Stuk voor stuk helpen deze manieren om de milieudruk van plastic te verkleinen en de afhankelijkheid van olie en gas te verminderen.
Ceel Elemans ING Sector Banker Food & Agri: “Er zijn verschillende manieren om de opwaartse trend te doorbreken. Die kennen ieder ook hun beperkingen. Bio-based plastic is bijvoorbeeld relatief duur en van veel soorten plastic is er nog geen gerecyclede variant op de markt die aan alle voedselveiligheidseisen voldoet. Om toch stappen te zetten zullen bedrijven meerdere manieren moeten combineren.”
Een ruime meerderheid van de respondenten in de ING Vraag van Vandaag (64%) geeft aan plastic als minst duurzame verpakkingsmateriaal te zien. Aan de andere kant worden glas en karton als meest duurzaam gezien mede vanwege de langere traditie van gescheiden inzameling en het feit dat een groter deel uiteindelijk wordt gerecycled.
Als het gebruik van plastic problemen met zich meebrengt, waarom kiezen voedingsfabrikanten dan niet vaker voor blik, karton of glas voor hun verpakkingen? Hoewel andere materialen soms een uitkomst kunnen bieden, lost een overstap vaak niet alle problemen op. Zo is voor een vergelijkbare verpakking van glas of blik ten opzichte van plastic doorgaans meer materiaal en energie nodig. Dat komt onder andere de CO2 uitstoot niet ten goede.
“Plastic verpakkingen kennen hun tekortkomingen, er volledig afstand van doen brengt echter nieuwe praktische problemen met zich mee. Voor veel verse voedingsmiddelen zijn er nauwelijks alternatieven die qua voedselveiligheid, houdbaarheid, functionaliteit en prijs aan plastic kunnen tippen. Verminderen van de benodigde hoeveelheid nieuw plastic is daarom nu de meest effectieve stap”, aldus Ceel Elemans.
Bron: ©ING